"Монголчууд аа, Богд уулыг нурааж, тарааж, дэлбэлээд газрыг нь там болгон хувиргаад дээр нь байшин сууцаа баръя л даа.

Дөрвөн уулын дунд хашигдсан Улаанбаатарт орон сав босгоход алга дарам газар олдохгүй хэцүү байна. Уулны хэрэг гэж байгаа ч юм уу, үгүй ч юм уу" гэж "ноён солиот"-ууд мэдэмхийрч, хэлсэндээ хүрсэн нь өнөөдөр биелэлээ олсон байнам. Дэлхийд ЮНЕСКО гэдэг том байгууллага бий.

Улс үндэстэн бүхнээс ертөнцийн чихийг дэлдийлгэм байгалийн сонин сайхан тогтоцтой уул, гол мөрөн зэргийг нь бүртгэн, хамгаалах үүргийг хүлээдэг. Манай улсаас энэ байгууллагад цөөн хэдэн байгалийн үзэсгэлэнт тогтоц данслагдсаны нэг нь нийслэл хотын урд зүгт дүнхийх Богдхан уул билээ.

Монгол Улсын хууль тогтоох дээд байгууллага1995 онд Н.Багабандийг дарга байхад, Төрийн тусгай хамгаалалттай газар нутгийн тухай хуулийг боловсруулан баталж, улс даяар дагаж мөрдөхийг зарлигджээ. Хуулинд 2002,2003,2004,2006 онд дөрвөнтээ нэмэлт өөрчлөлт хийж, "салхи оруулсан" байх юм.

Энэ хуулиар бол Богд уулыг дархан цаазат газар нутаг мөн хэмээн баталсан. Гууль биш хуулийн дагуу гэж үзвэл дархалж онголсон уулынхаа бэлнээс дэлбэлж, буталж, дээр нь байшин барих эрх хэнд ч байхгүй баймаар. Харин өнөөдөр тэнд гарын арван хуруунаас ч илүү орон сууцны хороолол сүндэрлэчихжээ.

Ерөнхийлөгч Н.Энхбаяр уул овоо тахиж шүтэхдээ нэн сүсэг бишрэлтэй ханддаг. Богдхан уулын Цэцээ гүний оргилд төрийн соёмбот тугаа мандуулан, олимпоос алтан медаль авахыг наминчлан гуйснаа бардамнаж ярих дуртай. Уул юугаа тахисныхаа хүчинд олимпийн аварга төрүүлсэн би азтай Ерөнхийлөгч гэсэн омогшлоо хашгиран илэрхийлснийг ард түмэн таашаасан л байх.

Мөн Чингис хааны онгоныг хадгалсан хайрхнаа онгичиж бүү сүйдлээрэй хэмээн захисанд нь Монгол түмэн баярласан. Харин таны нүдний өмнө өглөө бүр цэлийх Богд хайрхан дов болон жижигрээд байхад сэтгэл тань чилж, санаа тань тальбихгүй байна уу гэдгийг эрхэм Ерөнхийлөгчөөс асуумаар байна. "Шударга шинэ Монгол"-ыг байгуулахын төлөө ажиллахаа амлаж буй Ерөнхийлөгч "Богд уул дархан цаазтай газар нутаг мөн үү" гэдэг асуултад хариулж, асуудалд цэг тавимаар байна.

Хэрэв энэ уулыг төр тусгай хамгаалалтдаа аваагүй гэвэл, хуулиа өөрчлөхийг санаачилж, оршин суугчдад Үл хөдлөх хөрөнгийн гэрчилгээ гаргаж өгөөч. Барилгын компаниуд оршин суугчдад "Батламж" хэмээх бичиг үйлдэж өгөөд, нүдээ анин сууж байна. Хэдэн арван сая төгрөгөөрөө хохирч, орон сууцыг нь гэрчлэх хууль эрх зүйн баримт бичиг тэр хүмүүст хэрэгтэй. Эс бөгөөс хэдэн зуун мянган хүн Хадгаламж, зээлийн хоршоонд хулхидуулсантай адил Богдхан уулыг тойрон баригдсан гоё нэртэй олон хорооллын оршин суугчид байр ч үгүй, мөнгө ч үгүй хоцрох нь.

Байгаль орчны яамыг нэгэн цагт удирдаж байсан эрхэм сайдын гавьяагаар Богд уул барилгын талбар болсон гэдэг. Тэр эрхэм хуулийг өөрчилж, дархан цааз хэмээх илүүц үгийг Богд уулнаас бүрмөсөн арчаад хаячихна хэмээн мэдэмхийрсэн нь өдгөө биелээд буй нь энэ аж.

Ингэхэд дархан цааз гэсэн хоёр үгний утга учрыг хуулинд хэрхэн тайлбарласныг үзье. "Байгалийн бүс, бүслүүрийн онцлог, хэв шинжийг төлөөлж чадах унаган төрхөө хадгалсан байдал, шинжлэх ухааны ач холбогдлыг нь харгалзан байгаль орчны тэнцвэрт байдлыг хангах зорилгоор улсын тусгай хамгаалалтад авсан газар нутгийг дархан цаазат газар гэнэ" Цааз тогтоосон газар нутгийн унаган байдлыг эвдэн бусниулах зорилгоор нэвтрэхийг завдсан хэний ч өөдөөс галт зэвсэг хэрэглэх эрх байгаль хамгаалагчид байдгийг хуулинд заажээ.

"Royal green wella", "Глобал", "Цэлмэг хотхон", "UB таун", "Скай таун", "Анома"зэрэг барилгын компаниудын эздийг Төрийн тусгай хамгаалалттай газар нутгийн тухай хуулийн дагуу буудан хорооход ч гомдолгүй байх нь. Эдгээр хэрэгтнүүд дархан цаазтай уулыг хүнд даацын машин техникээр сэт татаж, хөрсийг нь эргүүлж хаян байшин сууц барьсан нүгэлтнүүд. Тэдэнд хуулийн дээгүүр гишгэх том эрхийг хэн өгөв.

М.Мөнхцэцэг