Солонгосын Кёнги мужийн ИТХ-ын тэргүүлэгч Н.Гэрэлээ:Хоёр иргэншилтэй байж болно гэсэн заалт гарахаас өмнө иргэншлээ солиулсандаа харамсдаг юм

    Дэлхий нэг болж, монголчууд дэлхийн аль ч оронд ажиллах, амьдрал ахуйгаа зохиох боломж бүрдэж байна. Хэдхэн сарын өмнө БНСУ-ын Кёнги мужид болж өнгөрсөн орон нутгийн сонгуульд Хан Нара намын өмнөөс оролцсон монгол эмэгтэй үнэмлэхүй ялалт байгуулж 12 сая хүн амтай бүтэн мужийн иргэдийг орон нутгийн удирдлагад нь төлөөлөх болсон сайхан мэдээ дуулгаж байв. Кёнги  мужийн эмэгтэйчүүдийн хөгжлийн төвөөс Монголын төрийн албан хаагч эмэгтэйчүүдтэй зохион байгуулсан Эмэгтэйчүүдийн талаарх бодлого, үйл ажиллагаатай танилцах сургалтын үеэр түүнтэй уулзаж ярилцлаа.
-Солонгост ажиллаж амьдраад хэдэн жил болж байна вэ? Та өөрийгөө тодорхой танилцуулахгүй юу?
-Намайг Гэрэлээ гэдэг. Зүүнхараад төрж өссөн. Шанхайд хятад хэлний мэдлэг эзэмшсэн. Солонгост ажиллаж амьдраад нэлээд хэдэн жил болчихлоо. “Шингу” их сургуулийн дизайны ангид сурч байна. Цаашдаа боловсролоо ахиулж нийгмийн ажилтны чиглэлээр суралцах бодолтой байгаа.
-Гэр бүлийн тань байдлыг сонирхож болох уу?
-Би нөхөртэйгөө 2003 онд танилцаж удалгүй гэр бүл болсон. Би хятад, англи хэлээ ашиглаж аялал жуулчлалын компанид орчуулагч хийдэг байсан. Тэгж яваад л танилцсан юм. Мэдээж хамт байж хоёр биенийхээ сэтгэлийг ойлгосон хоёр хүн л амьдрал ахуйгаа холбоно шүү дээ. Тэр жамаар  л бид хоёр гэрлэсэн. Айлын эхнэр хүн нөхрөө дагах нь зүйн хэрэг. Тэгээд л Солонгос улсад суурьшиж ажиллаж амьдрах болсон. Анхандаа дасахгүй нутаг орноо санаж хэцүүхэн л байсан. Яваандаа дасч, сайн дурын хүмүүнлэгийн ажилд хамрагдах болсоноосоо хойш би урам зоригтой ажиллаж амьдрах болсон. Монголчуудын хувьд Солонгос орныг муу хэлэх эрх байхгүй. Олон монгол хүн энд ажиллаж амьдарч, орон гэр ,унах унаа, бизнесээ эхлүүлэх мөнгө төгрөгөө олж ар гэрээ тэжээж байна. Ганц л амьдрах хойно бид сайхан амьдрах эрхтэй. Тэгээд ч Монгол улс Үндсэн хуулиараа иргэн хүн хүссэн газраа эрүүл тайван орчинд ажиллаж амьдрах эрхтэй гээд хуульчлаад өгчихсөн. Нэг үеэ бодоход хүү минь овоо том болчихлоо. Надад олон нийтийн ажилд цаг зав гаргах боломж бий болоод байсан үед мужийн ИТХ-ын сонгуульд өрсөлдөх боломж надад олдсон нь, өрсөлдөөд ялалт байгуулсан нь миний амьдралдаа хийсэн бас нэг том сонголт байсан.
-Жирийн монгол эмэгтэй Солонгосын бүхэл бүтэн мужийн сонгуульд бие дааж өрсөлдөн ялалт байгуулна гэдэг том амжилт. Сонгуульд өрсөлдөх саналыг хэн таньд тавьсан юм бэ?
-Сонгуульд нэр дэвших саналыг хүлээж авахдаа маш их түгшиж байсан. Кёнги  мужийн Эмэгтэйчүүдийн төвийн захирал надад “Чи ИТХ-ын сонгуульд нэр дэвших үү?” гэсэн саналыг анх тавихад нь эргэлзэж байсан. Мужийн Тамгын газар ажилладаг Ариунаа гэдэг монгол эмэгтэй байдаг юм. Тэр эмэгтэйтэй уулзаж ярилцаж үзээд “Би энэ эмэгтэй шиг нийгмийн идэвх оролцоотой явж болох юм байна” гэсэн бодол төрсөн л дөө. Тэгээд  л нэр дэвших саналыг хүлээж авсан.
-Мэдээж, хэний ч танихгүй монгол эмэгтэй үнэмлэхүй ялалт байгуулна гэдэгт сонгуулийн дүн гартал итгэх аргагүй. Сурталчилгаагаа ямар хэлбэрээр хийсэн бэ? Өөрийгөө сонгогчдод таниулахын тулд ямар давуу талаа илүү товойлгосон бол?
-Мэдээж, итгэхэд маш хэцүү. Бараг л итгэх аргагүй байсан л даа. Хэрвээ би сонгуульд ялалт байгуулж чадах юм бол Солонгост амьдарч байгаа монголчууддаа олон талаар тусалж дэмжиж болох юм гэсэн итгэл үнэмшилдээ л найдсан. Сонгуулийн хороондоо бүртгүүлээд сурталчилгаагаа хийж эхэлсэн. 2006 оноос Сөүл хотын гадаадын иргэд хариуцсан албанд сайн дурын ажилтан хийж байсан маань сонгогчдод өөрийгөө таниулахад их хэрэг болсон доо. Кёнги  муж 12 сая хүн амтай. Хэдийгээр намын зүгээс, хувь хүний зүгээс сонгуулийн сурталчилгаанд анхаарал тавьж ажиллаж байсан ч тэр олон хүнд хүрч ажиллах нь төвөгтэй байлаа. Зарим хэсэгт сурталчилгаагаа хүргэж чадаагүй ч байж магадгүй.  2008 онд Хууль зүйн сайдын шагнал авсан маань ч хэрэг болсон. Сонгуулийн дүн гартал ялалт байгуулчихсан байснаа сонсоод чихэндээ ч итгэхгүй байсан шүү.
-Хан Нара нам гэдэг нь ямар үзэл баримтлалтай нам юм бэ?
-Ерөнхийлөгчийн нам л даа. Саяын сонгуульд манай намаас 10 хүн нэр дэвшиж өрсөлдсөн. Олон удаагийн сонгуулиар үнэмлэхгүй ялалт байгуулж, олон суудал авч байсан юм билээ. Харин энэ сонгуулиар суудлаа баталж чадалгүй цөөнх болсон. Товчхондоо зүүний чиглэлийн үзэл баримтлалтай. Үндэстний нам гэж ойлгож болно.
-Монгол эмэгтэй Солонгост орон нутгийн сонгуульд ялалт байгуулсан нь сайхан мэдээ болж очсон. Солонгосчууд орон нутгийн төлөөллийн суудлаа монгол бүсгүйд алдсандаа ямар реакц үзүүлсэн бол гэдэг нь сонин байна?
-Намайг нэр дэвших үеэр нэлээд шуугисан. Янз бүрийн л мэдээлэл цацагдаж байсан. Мэдээж гаднын хүн ирээд улс төрд оролцоно гэдэг сайхан санагдахгүй байж болно шүү дээ, зарим нэг хүнд. Гэхдээ л энэ сонгуульд оролцсон нь, ялалт байгуулсан нь миний хувьд том боломж. Дахиж ийм боломж олдоо ч үү, үгүй үү гэж бодож зориглосон маань зөв болсон гэж бодож байгаа.
-Ажлаа авсан уу?
-Хараахан аваагүй байна. Удахгүй байх аа. Мужийн ИТХ хоёр үндсэн чиглэлээр бодлого боловсруулж ажилладаг юм билээ. Нэгдүгээрт, эмэгтэйчүүд гэр бүлийн, хоёрдугаарт,  хууль төлөвлөлтийн чиглэлээр. Намайг аль чиглэлд орж ажиллахав гэхээр нь гэр бүл, эмэгтэйчүүдийн чиглэлээр ажиллах санал өгчихсөн, хүлээж байна.
-Таныг нөхөр тань их дэмждэг бололтой. Та Солонгост хөл тавьсан цагаасаа л хүмүүнлэгийн, олон нийтийн ажил хийсэн байх юм?
-Тийм шүү. Хэл соёл, гарал угсаа өөртэй ч би сайн хүнтэй ханилсан. Миний сайн яваад ханийн маань дэмжлэг их. Нөгөө талаар Солонгос орон бол хүнийхээ төлөө байж чаддаг улс. Ялангуяа солонгос хүнтэй гэр бүл болсон гаднын иргэдийг анхаарч дэмждэг нь гадаадын иргэдэд ажиллах амьдрах боломжууд нээж өгдөг гэж би боддог юм. Би хүүгээ төрүүлчихээд гэр зуураа байх үедээ, энэ удаагийн уулзалтыг зохиож,  Монголын төрийн албаны төлөөлөгчдийг хүлээн авч сургалт явуулж байгаа Кёнги  мужийн Эмэгтэйчүүдийн хөгжлийн төвөөс зохион байгуулсан сургалтанд хамрагдаж байсан. Нэг үеийг бодоход дэлхий нэг болчихжээ. Солонгос иргэдтэй гэр бүл болж байгаа гадаадын иргэдийн тоо өдрөөс өдөрт нэмэгдэж байна. Эдгээр гадаад иргэдийн асуудлыг солонгосчууд бүхий л талаар анхааран ажиллаж байна. Би ч мөн энэ чиглэлээр нэлээд ажил хийхээр төлөвлөчихсөн байгаа. Миний орон нутгийн иргэдийн хуралд өрсөлдсөн гол зорилго бол Солонгост ажиллаж амьдарч байгаа Монгол болон гадаадын эмэгтэйчүүдийг төлөөлж ажиллах. Үүний төлөө би чадах бүхнээ хийнэ гэсэн бодолтой байгаа. Энэ бол миний үүрэг. Солонгос иргэдтэй гэр бүл болсон монгол иргэдийн холбоо, мөн монголчуудын холбоо байгуулж ажиллана даа.
-Та Сөүлийн гадаадын иргэд харъяатын албанд сайн дурын ажилтан хийж байсан хүний хувьд сайн мэдэж байгаа байх. Өнөөдрийн байдлаар солонгос иргэнтэй гэр бүл болсон хэчнээн монгол хүн байна вэ? Тэдний ахуй амьдрал, эрх зүйн байдал, эрүүл мэнд хэр баталгаатай байгаа бол?
-2900 хүн солонгос иргэдтэй гэр бүл болсон байдаг юм. Эдгээрээс 194 нь Солонгос улсын иргэншил авсан тоо байдаг.
-Уучлаарай, та иргэншлийнхээ асуудлыг хэрхэн шийдсэн бэ?
-Анхандаа ч нэг их анзаараагүй. Гэтэл хүүхэд том болоод цэцэрлэг сургуульд хамрагдах гэтэл иргэншлийн асуудал сөхөгдөж эхлэсэн. Аргагүйн эрхэнд үр хүүхдээ бодсондоо би иргэншлээ сольсон. Гэтэл удаа ч үгүй хоёр иргэншилтэй байж болно гэсэн хуулийг Солонгосын тал гаргасан. Ийм журам заавар гарахыг мэдсэн бол гэж харамсах сэтгэл хааяа төрдөг юм.

Ярилцсанд баярлалаа