Бичлэгийн тоо 294
Өмнөговь аймгийн төв Даланзадгад хотоос зүүн тийш 100 км-т, Цогтцэций сумын төвөөс баруун урагш 18 км-т, Их Шанхай уулын ойролцоох Цэций уулын баруун хойд тал, Улаан нуурын хөндийд таван жижиг толгойн хэлбэрээр байрласнаас Тавантолгой хэмээх нэртэй болжээ. Нийтдээ 80 мянган га газрыг хамрах уг орд дээр долоон А буюу ашиглалтын лиценз буй.

Тавантолгойн ордын нөөц 6.4 тэрбум тонн. Үүний 1.8 тэрбум тонн нь коксжих нүүрс бөгөөд нөөцөөрө дэлхийд эхний 10-т багтана. Харин үлдсэн 4.6 тэрбум тонн нь эрчим хүчний нүүрс ажээ. Ордын дөрөвдүгээр давхаргын коксжих нүүрсний баяжмалын гарц нь 67 хувьтай байгаа нь Канад, Австралийн нүүрснээс коксжих чанараараа давуу. Коксжих нүүрсний илчлэг нь 7500-8100 ккал/кг бол эрчим хүчний нүүрсний илчлэг 4900 ккал/кг. УИХ-аас тус ордыг стратегийн ач холбогдолтой ордын жагсаалтад оруулж, Засгийн газар 100 хувь төрийн эзэмшилд байхаар тогтсон. Эдүгээ эдгээрийн хоёр ордод “Тавантолгой” ХК, “Энержи рессурс” компани олборлолт хийж байгаа.

Ухаа худаг буюу “Энержи ресурс”


Уг ордын зургаан линцензийг 2000 оноос Монголын томоохон компаниудын нэгдэл “Энэержи ресурс” эзэмжиж байгаад 2008 онд таван лизенцээ төрд шилжүүлсэн. Одоо “Энержи рессурс” Ухаа худаг нэртэй 11952А тусгай зөвшөөрөл бүхий 2959 га талбайг эзэмшин олборлолтоо хийж байгаа. Ил аргаар нүүрс олборлодог ба 2009 оны дөрөвдүгээр сараас албан ёсоор олборлолтоо эхэлсэн. Тухайн онд 18 орчим тэрбум төгрөгийн татварыг улсын төсөвт төвлөрүүлсэн бол орон нутгийн төсөвт 1.8 тэрбум төгрөг оруулжээ. Ухаа худаг Өмнөговь аймгийн Цогтцэций сумын төвөөс өмнө зүгт найм, Улаанбаатар хотоос өмнө зүгт 540, Даланзадгад хотоос зүүн тийш 90, Монгол-Хятадын хилээс 245 гаруй км зайтай, Төмөр замын Сайншанд өртөөнөөс 440 км, Оюу Толгой зэс-алтны ордоос 150 км-т байдаг.
Ухаа худагийн олборлох боломжтой нөөц нь 200 сая орчим тонн ажээ. Өнгөрсөн онд 13.2 сая тонн нүүрс олборлосны 7.1 саяыг нь экспортод гаргажээ. Компанийхны тооцоолсноор уг ордыг 30 жил ашиглана. “Энержи Ресурс Майнинг” ХХК Ухаа худагийн уурхай байгуулах ажлыг Австралийн “Лейтон Эйжа” компанитай, нүүрс баяжуулах үйлдвэр барих, инженерийн зураг төсөл боловсруулах зэрэг ажлыг “Сежмен” компанитай хамтран ажиллаж байна.

Эргэн сурвалжлахад...

Зах хязгааргүй талд их бүтээн байгуулалт өрнөж байна. Үүнийг бүтээж байгаа эзэн нь монголчууд, тэр дундаа говьчууд. Энэ боломжийг монголын хувийн хэвшлийнхний нэгээхэн хэсэг болох ”Энержи ресурс” компани юм. Энэ компани анх 2005 онд байгуулагдаж, Өмнөговь аймгийн нутаг дахь байгалийн баялаг бүхий цуварсан таван толгойн нэгээхэн хэсэгт 2962 га талбайп 30 жилийн нөөц бүхий нүүрсний ордыг ашиглах эрх авснаар говийн их бүтээн байгуулалт эхэлжээ. Энэ бол манайхны хэзээний танил болсон “Ухаа худаг”-ийн нүүрсний уурхай. Олон улсын стандартад хүрсэн орчин үеийн уурхайн хотхон бий болж байгаа энэ газарт удахгүй дэлхийн жишигт хүрсэн үйлдвэрлэлийн том хот бий болно. Говьчууд ч ирээдүйгээ ийнхүү гэрэлтэйгээр төсөөлж байна. Яг уурхайг ашиглаж эхэлсэн нь бол 2008 оноос тоологддог. Байгалийн баялгаа ашиглана гэхээр л ухаж сэндийчсэн газар, улайрч дайрсан нинжа нараар төсөөлдөг байсан үе ард хоцорч байна. Монголын говьд үндэсний хэмжээний томоохон компанийн ажиглаж байгаа газарт байдал арай өөр байгааг хараад монгол хүн баялагтаа эзэн байхын утга учрыг ойлгох шиг болсон. Уурхайг дагаад олон бүтээн байгуулалтын ажил өрнөж байгаагаас энэ удаад бид Монголын говьд монгол залуусын гараар байгуулж буй Нүүрс баяжуулах үйлдвэр, цахилгаан станцын ажилтай танилцахыг хүслээ.
Нүүрс баяжуулах үйлдвэр нь эхний ээлжинд жилдээ таван сая тонн, дараа жилээс жилээс арван сая тонн, 2013 оноос 15 сая тонн нүүрс угааж баяжуулах аж. Үйлдвэрийг Австралийн компанийн зураг төслөөр монгол залуучууд барьж байгаа. Энэ оны арванхоёрдугаар сард багтаан эхний ээлжийг ашиглалтад өгөхөөр шамдаж байна. “Ухаа худаг”-ийн уурхай нь 35-60 метрийн гүнээс нүүрсээ олборлодог. Эхний 35 хүртэлх метрээс олборлосон нүүрс нь эрчим хүчний буюу бидний ярьдгаар түүхий нүүрс байдаг аж. Харин энэ нүүрсийг баяжуулан боловсруулснаар гадаадын зах зээлд өрсөлдөх чадвартай, эдийн засгийн үр ашиг бүхий, нэмүү өртөг шингэсэн эцсийн бүтээгдэхүүн болно.

Үйлдвэрээс гарах дээрх бүтээгдэхүүн нь 8-10 хувийн үнсжилттэй буюу хатуу хог хаягдлыг ялган боловсруулсан бүтээгдэхүүн юм. Нүүрс боловсруулах үндсэн технологи нь олон улсад өргөн хэрэглэгддэг хүнд орчинд хүндийн хүчний аргаар ангилан баяжуулах, хөвүүлэн баяжуулах, машинд ялгаж баяжуулах аргыг хэрэглэх юм байна. Ингэснээр нүүсийг угаахдаа ус бага хэрэглээд зогсохгүй ашигласан усаа цэвэрлэж, дахин ашиглах дэвшилтэт технологи нэвтрүүлснээрээ Монголдоо анхдагч болж байгаа юм. Тэрчлэн аюулгүй ажиллагаа, хөдөлмөр хамгаалал, технологийн горим гээд бүх зүйл дээр олон улсад одоо мөрдөж байгаа стандартыг хэрэглэдэг.

Монголын баяжуулах үйлдвэрийн салбарт анх удаагаа баригдаж буй тус үйлдвэр нь Австрали, АНУ, БНХАУ-ын автомат удирдлагатай, бүтээмж өндөртэй тоног төхөөрөмжийг ашиглана. Үйлдвэр ашиглалтад орсноор 110 хүнийг ажлын байраар хангах юм. Ажилчидаа 2-3 сарын сургалтаар бэлтгэн дадлагажуулж авдаг бөгөөд одоогоор уурхайн ажилчид хийж буй ажлынхаа онцлогоос шалтгаалан дунджаар 900 орчим мянган төгрөгийн цалинтай. Байр, хоол бүгдийг компани даадаг болохоор энд мөнгөний хэрэг барагтай бол гарахгүй, ар гэрийнхэндээ бүгдийг явуулдаг хэмээн ажилчид нь ярьж байсан.

Уурхайн энэ л бүтээн байгуулалтын хаялгаар лааны сүүмгэр гэрэлд оройг өнгөрөөж, баян хуур хөгжмийн аянд хааяадаа “танц” эргэдэг байсан Цогтцэцийчүүдийн амьдрал ч хэдхэн хоногийн дараа түүх болон ард үлдэнэ. Энд 18 мегаваттын хүчин чадалтай цахилгаан станцыг инженерээс нь эхлээд дан монголчууд босгож байна. Усны арван хувийн хэрэглээтэй, дутуу шатсан нүүрсээ дахин боловсруулах чадал бүхий станц 35 тэрбум төгрөгөөр босч байгаа аж. Цахилгаан станцад дахиад 130 гаруй хүн ажиллана. Харьцуулбал, манай аймгуудын төвийн цахилгаан станцууд 3-4 мегаваттын хүчин чадалтай. Харин Улаанбаатар хотын дөрөвдүгээр цахилгаан станц 40 мегаваттын хүчин чадалтай. Дөрөвдүгээр цахилгаан станцыг социалист Монгол орны их бүтээн байгуулалтын үед орос “ах” нар мэргэжилтнүүдтэйгээ ирж барьсан. Харин энэ удаа монголчууд өөрсдийн хүч хөрөнгөөр, өөрсдөө Монголын их говийг гэрэлтүүлэхээр шамдаж байна. Станцын эхний ээлж мөн л оны эцсээр ашиглалтад орох аж. Уг станц нь уурхайн үйлдвэрийн эрчим хүчийг хангаад зогсохгүй Цогтцэций сум, цаашлаад ойрын сумдыг ч эрчим хүчээр хангах боломжтой гэнэ.

Монголдоо анх удаа дотоодын инженер, боловсон хүчний хүчээр босч буй энэхүү станц нь говь нутгийн байгалийн онцлогт тохирсон хуурай хөргөлтийн системтэй, усны “0” хэрэглээ бүхий технологитой гээд Монголын ангасан говийн нөхцөлд яг л тохирсон олон давуу талуудтай. Ийнхүү их говийн шөнө гэрэл гэгээгээр гийж, энэ хэрээр нутгийн зон олонд амьдралын шинэ хэмнэл, ажлын шинэ шинэ байрууд бий болж эхэллээ.
www.doldon.com
Холбоотой бичлэг :
http://www.mglclub.com/3925089/f20/trackback
List of Articles
Дугаар Гарчиг Нэр Date Уншсан
Зарлал 2017 оны МОНГОЛЧУУДЫН НЭГДСЭН НААДАМ file [4] admin 2017-07-13 5194
Зарлал СОЛОНГОС ДАХЬ МОНГОЛЧУУДЫН НЭГДСЭН НААДАМ 2017.07.02 [4] admin 2017-06-20 6675
Зарлал ХУУЛЬ БУС АЖИЛЛАГААГ ТАСЛАН ЗОГСООЁ!!! [2] admin 2017-06-17 5766
Зарлал ХУУЛЬ БУС ЗАРНААС БОЛГООМЖИЛНО УУ! admin 2017-01-08 8372
Зарлал "ЭХ ОРОН ТАНААС ЭХЭЛНЭ" ХӨДӨЛМӨРИЙН ӨДӨРЛӨГ 2016.3.13 file admin 2016-03-03 9945
Зарлал БҮГДЭЭРЭЭ ТУСЛААРАЙ file [2] Levi`s 2016-02-26 11893
배너신청
자생병원

배너신청