Нойрны эмгэгээр та шаналж байгаа бол шинжлэх ухаан тун удахгүй таны асуудлыг шийдэж өгөх нь ээ.

Дэлхийн нөгөө өнцөг рүү аялах юм уу ажил мэргэжлээ солиход бидний нойр солигдож, бие махбодийн өдөр тутмын мөчлөгүүдэд нөлөөлж байдаг билээ. Үүнийг “хоногийн ритм” гэж шинжлэх ухаанд нэрлэдэг байна. Сүүлийн жилүүдэд судлаачид бидний “биологийн цаг”-ийг нарийвчлан судалж, уг ритмийг хэрхэн удирдах талаар олон тооны судалгааг явуулсаар байгаа юм. Эрдэмтэд хулганы “Reset буюу Дахин тохируулах товч”-ийг олж нээсэн бөгөөд алс хэтдээ хүн төрөлхтөн бидний биологийн цагийг сайржуулах цоо шинэ аргыг нээх нь тодорхой болжээ.

Хоногийн ритм гэдэг нь бие махбодь, оюун санаа болон зан аашийн өөрчлөлтийг хэлдэг. Бидний эргэн тойронд 24 цагийн турш болж буй өөрчлөлт нь бидний хоногийн ритмийг удирддаг. Байгалийн цаг гэж нэрлэгддэг бидний биеийн доторх эд эсүүд нь өөр хоорондоо харилцах чадвартай байдаг аж.

Олон жилийн өмнө “мастер цаг” хэмээн нэрлэгдсэн мэдрэлийн эсүүдийн цогцыг “suprachiasmatic nucleaus” бүсэд оршдог болохыг олж тогтоосон байдаг. Гэсэн хэдий боловч өнөөг хүртэл эрдэмтэд эдгээр эсүүдийг хэрхэн өөрчлөх аргыг олохгүй л байгаа юм. Харин өдгөө Vanderbilt Их сургуулийн эрдэмтэд хүний биеийн уг эсүүдийг “асааж унтраан” хоногийн ритмийг удирдаж болох боломжтойг олж нээжээ. Эдгээр мэдрэлийн эсүүдийн үйл ажиллагааг удирдахдаа судлаачид оптогенетик гэх боловсронгуй технологийг ашиглажээ. Уг технологи нь өөр төрлийн эсүүдтэй нийлэхээрээ гэрэлд мэдрэг чанартай болдог генүүдийг амьд биетэд оруулдаг арга юм байна. Ингэснээр мэдрэлийн эсүүд гэрэлд хариу урвал үзүүлэх юм. “Уг аргыг хүн дээр туршиж үзэх боломж одоогоор алга байна. Гэхдээ бусад судлаачид уг технологийг нааштайгаар ашиглаж байна” гэж судлаач Michael Tackenberg мэдэгджээ. Тэрбээр хулгана дээр туршилт хийж, эсүүдэд түүний туршилт ямар нөлөө үзүүлж буйг хүлээх л үлдэж байна.