“Зөрүүд модчин өвгөн” харин халуун хайруулын тавганд кофений үрийг хуурч, гараар тээрэмдэн янзын сайхан кофе хийх зуур цайлган сэтгэлээр яриа дэлгэх ажээ. Дайны дараах хүнд үед хүүхэд насаа өнгөрөөж, үйлдвэрийн ажилчин эцэг эх хоёр нь хэдийгээр ажилчин болгохыг хүссэн боловч арван найм хүрмэгцээ японы өөрийгөө хамгаалах хүчин буюу кэй-эй-тай д сайн дураар оржээ. Энэ бол дайны дараа олон улсын конвенцоор армигүй болсон япон улсын цорын ганц зэвсэгт хүчин юм. Кэй-эй-тай д их юм сурч бараг насаараа тэндээ ажиллсан бөгөөд дөчин насандаа тэтгэвэрт гарч төрийн албанд орсон гэнэ. Энэ нутагт таван жилийн өмнө ирж байгаль хамгаалагчаар ажиллаж байгаа юм байна. Модчины ярианаас нэгэн чухал мэдээлэл авсан нь мань эрийн баримжаалж байснаас хамаагүй хол явж Акита мужийг өнгөрөөд Ямагата мужийн нутагт орж ирсэн байжээ. Одоо бол Нийгата их ойрхон болсон гэсэн үг.

Кофе ууж дуусах зуур модчин яриагаа дуусгаад өөдөөс нь харан сууж харцаа ноцтой болгосон нь одоо л жинхэнэ яриа эхлэх болсны дохио байлаа.

-Уржигдар би хотод явж байхдаа чамайг хайж явсан тэр залуустаа тааралдсаан. Их л ёозгүй улсууд байна билээ. Тиймэрхүү хүмүүс юу хийж явдгийг би гадарланаа. Ингэхэд чи яагаад тэдэнтэй орооцолдчихсон юм бэ?

Хантай энэ асуулт хэзээ тавигдахыг түрүүнээс хойш хүлээж байсан билээ. Хөдөөгийн гэнэн хөгшчүүлийг панаалдах түүнд амархан байсан боловч модчин бол өөр хүн, өндөр боловсролтой төрийн албан хаагч. Түүгээр ч зогсохгүй японы өөрийгөө хамгаалах хүчинд насаараа алба хаасан гэдэг бол бараг л тусгай албаны төлөөлөгч гэсэн үг. Түүнийг тэр хэзээ ч хуурч чадахгүй. Чадахгүйгээр барахгүй түүний итгэлийг алдан сэжиглэгдвэл түүнд бүр муу болох байлаа. Гэтэл бас жинхэнэ үнэнээ хэлж болохгүй байдаг. Үнэнээ хэлбэл тэр хуулийн дагуу цагдаад хүргэгдэж бөгжөө хураалгаад зогсохгүй дааж давшгүй өндөр торгуульд унах болно. Модчин бол хуулийг харин ч нэг ягштал мөрддөг хүн болох нь илэрхий байв.

-Таны хэлдэг зөвөө тэд бол аюултай хүмүүс, тэднээс би одоо зугатаж яваа юм. Гэхдээ тэднийг хэн гэдгийг би мэдэхгүй, яагаад тэдэнтэй орооцолдсон бэ гэвэл би санамсаргүй нэгэн зүйл харсан юм. Тэгээд тэд гэрчийг устгахаар намайг хөөж яваа юм. Юу харсан бэ гэдгийг та надаас битгий асуу. Цагдаа ч намайг хамгаалж чадахгүй гэдгийг би мэдэж байна. Та ч бас юмны учир мэдэх хүн гадарлаж л байгаа байх. Би бол гадаад хүн, монголын иргэн. Ингэж нэгэн амьсгаагаар яриад өвгөний нүдийг харвал цаадах нь түүнийг цэх ширтэн суух агаад нүдэнд нь сонирхолын оч гялсхийн үзэгдээд дахин ноцтой болж толгой дохин үргэлжлүүлэхийг хүслээ.

-Харин би токиогийн их сургуулийн оюутан гэдэг нь үнээн. Та миний үнэмлэх бичгийг үзэж, мөн цааш нь лавлаж болно. Одоо би тэдэнд баригдалгүй сэмхэн нутаг буцах ганцхан хүсэлтэй явна. Хэрвээ цагдаатай орооцолдож асуудлыг томруулбал тэд намайг хэзээ ч өршөөхгүй. Харин энэ удаадаа чимээгүй алга болчихвол хэсэг хугацааны дараа тэдэнд би хэрэггүй болно. Тэд намайг энэ хавиар хайж байгаа боловч яг энд байгаа гэж мэдэхгүй. Та л надад тусалж чадна. Эндээс мултрахад туслаач гэж гуйя. Эцсийн үгээ хэлж дуусгаад Хантай цүнхээ ухаж оюутны үнэмлэх, гадаад паспортоо гарган модчинд өглөө.

Модчин тэдгээрийг аваад чимээгүй босч хүлээж бай хэмээн дохиод хажуугийн өрөө рүү орон хаалгаа хаав. Хантайн зүрх булгилан цохилж бүх оюунаа хөвчилөн биеэ арайхийн бариад чимээ гаргалгүй босч хаалганы хажууд очин чихээ наан чагнав. Модчин мэдээж нет рүү орон түүний үнэмлэхийг шалгах ёстой. Хэрэв юм бичээд эхлэх юмуу, утсаар ярих чимээ сонсогдвол тэр өнгөрөх нь тэр.... Тэгвэл яаахав? Тэр сая өвгөнийг гаргаж өгөхдөө гадаах ландкруйзерийн цонхоор шагайж түлхүүр нь зоолттой байгааг харсан билээ. Хэрвээ... хэрвээ модчин хэн нэгэнтэй холбоо баривал тэр шууд орж өвгөнийг гэнэдүүлэн цохиж унагаад бичиг баримтаа аван машиныг унаж зугтаад азаа үзэхээс өөр аргагүй болно.

 Хантай амьсгалаа түгжин чих тавин чагнахад юу ч үл сонсогдоно. Модчинг тэр дийлэх боловуу? Тэр чинь мэргэжлийн цэрэг хүн шүүдээ гэсэн бодол толгойд нь харван орж ирэхэд Хантай бачимдан эргэн тойрноо харж мод чулуу хайлаа. Гал тогооны тавиур дээр хутга харагдана. Гэвч энэ болохгүй. Яаж ч байлаа гэсэн гэмт хэрэг үйлдвэл түүнд энэ дэлхий дээр гишгэх газар олдохгүй болно. Тэгсэнд орвол бичиг баримтгүйгээр зугтсан нь дээр, ямар нэг арга олдох л байлгүй. Одоо тэр гадаад паспортоо өгсөндөө харамсаж байлаа. Юунд тэр паспортоо өгвөө? Ганц оюутны үнэмлэх л түүнийг хэн гэдгийг тодруулахад хангалттай бусуу? Өдий хүртэл өөрийн ухаанд найдаж явахдаа өөрийгөө ийм тэнэг гэдгээ анх удаагаа мэдэж тархиа шаамаар санагдана. Ямар удаж байнаа? Хэдэн жил өнгөрөх шиг санагдана. Хантай тэвчихээ больж чих нь шуугин гарах хаалга руу дөхлөө. Гэнэт ард нь модчины тайван дуу гарахад тэр агдасхийн цочлоо.

Хантай биеэ барин алгуурхан эргэж харахад модчин өрөөнийхөө хаалган дээр зогсоод түүн рүү бичиг баримтыг нь сарвайж байлаа. Модчины бүдүүн бүдүүн судас гүрийсэн чийрэг гар түүн рүү чиглэсэн байлаа. Энэ гар бол авралын гар болохыг тэр ойлгов. Хэрвээ модчин хэн нэгэнд түүнийг барьж өгөх байсан бол түүний бичиг баримтыг буцааж өгөхгүй. Түүнд буу тулгаад л гарыг нь гавлахад бүх юм дуусах байсан. Хантай гүнзгий амьсгаа аваад модчин руу дөхөж бичиг баримтаа авах үед түүний гар үл мэдэг чичирч байгааг мэдрэв.

              Зөрүүд модчин өвгөн гэдэг нь нутгийн хүмүүсийн өгсөн хоч ажээ. Урьд нь энэ байшинд хөгшин модчин зөрүүд өвгөн амьдарч байгаад арваад жилийн өмнө нас барсан юм байж. Манай модчин доод хотод ажллаж байгаад тэтгэвэрт гарсныхаа дараа тайван амьдрахаар шийдэж энэ байшинг худалдаж авсан ба таван жилийн өмнө хотын захиргааны сонгуулиар эндхийн байгаль хамгаалагчаар сонгогдсон, сонгогдсон ч гэж өөрөө хүсэлт тавьсныг нь хотын захиргаа дэмжин зөвшөөрсөн бололтой. Харин нутгийн хөгшчүүд албан тушаалын элдэв нэр томьёог хэрэглэлгүй сурснаараа л зөрүүд модчин өвгөний байшинд сууж байгаа хүн зөрүүд модчин өвгөн л байх ёстой гэж шоглодог аж.

              Хантайд тухлах цаг байхгүй тул шууд л явахыг хүсэж модчиноос хот руу оролгүйгээр нийгата хүрэх зам зааж өгөхийг хүслээ. Мөн түүнд унаа хэрэгтэй байв. Хотоос худалдан авч болох боловч тэнд түүнийг мөрдөн хөөгчид харуулдан байгаа болохоор сэжиг авахуулахгүйгээр яаж авах вэ? Хантайн хамгийн их найдвар тавьж байгаа зүйл бол түүний голд орхисон мотоцикл юм. Хаа газрын хотуудад тиймэрхүү хаягдсан мотоцикл, хөргөгч, телевизор гэх мэтийн новш цуглуулан засч янзлан зарж үрж амьдардаг хөгшчүүл байдаг. Тэдний нэг нь л олж авсан байх учиртай. Тэр газрыг олбол хямдхан худалдаад авчихна. Гэвч яаж?

              Хантай энэ бодлоо модчинд хэлэв. Модчин тийм газрыг мэднэ хэмээн өгүүлээд хамтдаа хоол хийж идье сайн бодъё гэлээ.

Модчин баахан байцаа ногоо гаргаж ширээн дээр тавиад цэвэрлэх зуур

-Асашёорюү, Хакүхо гээд л монголын тухай мэддэг болсондоо. Хэдийгээр сүмо нэг их сонирхдоггүй ч гэсэн мэднээ. Золбоотой залуус байдаг гэж дуулсан, чи ч гэсэн харваас тийм л бололтой. Монголчууд мах сайн иддэг гэсэн үнэн үү? Хэмээн яриа дэлгэв.

-Мах ч манай үндсэн хүнс шүү дээ. Монгол хонины махаа мөн ч их санаж байнадаа. Удахгүй нутагтаа хариад том томоор нь чанаж байгаад л иднэ дээ гэж тэр өөрийн эрхгүй хөөрөв.

-Чамайг одоо махаар дайлбал ямрав? Идэх чадахаараа л ид, бүтэн бодонгийн мах агуулахын хөргөгчинд байгаа хүссэн хэмжээгээрээ аваад ир гэлээ. Хантай байршлыг заалгаж аваад ухасхийн гарав.

              Байшингийн араар тойрч япончууд сооко буюу агуулах гэж нэрлэдэг монголоор бол амбаарыг олоод орлоо. Зүсэн зүйлийн мод огтлох багажнаас авхуулаад хүрз жоотуу, ажлын гутал хувцас хүртэл хураажээ. Тавиуруудын цаана хуучны том хөргөгч дүнгэнэн байхыг хараад очиж онгойлгов. Үнэхээр бүтэн бодонгийн махыг нямбай эвдэн өрж хийсэн байлаа. Харж байгаад нэг бүтэн хаа авч хөргөгчийг хаагаад эргэхэд агуулахын мухарт нэгэн танил дүрс нүдний үзүүрт өртөв. Лавлан харвал үнэхээр хураалгатай новшнуудын цаанаас мотоциклийн дугуй цухуйж байлаа. Үсрэн очиж үзвээс хуучин тавиур байсан бололтой баахан банз, төмрийн цаана тоосод дарагдсан хуучин загварын цагаан Сүзүки жэбл 200-г хана налуулан тавьсан байлаа. Хуучин, жижигхэн, гэвч бартаат замынх. Хантайн хөл нь хөнгөрөн гүйхээрээ байшинд орж бодонгийн хаагаа хоолны том ширээн дээр түсхийтэл тавиад

-Танай агуулахад байк байна. Тэрийгээ зарчих над мөнгө бий гэж нэг амьсгаараар хашгирах шахан хэлэхэд модчин хайхрамжгүйгээр гараараа саваад

-Эвдэрхий эддээ. Уржнан ойд хаягдсан байсныг олоод хаягдалд ачуулах гэснээ төвөгшөөгөөд агуулахад хаячихсан юм. Би асаах гэж үзээд чадаагүй гэлээ.

Хантайн нүд гялалзан

-Би засч чаднаа, одоо гаргаад үзээдхий, тэхүү? Гэхэд

-Урьдаар хоолоо идээдхэе хоюулаа. Чи ийм их мах идэж чадах юмуу? Гэж модчин тайвнаар өгүүлээд мань эрийн авчирсан бүтэн хааг заалаа.

-Хоёрын хоёр хүн энүүхнийг идчилгүй яахав

-Хэ, аргагүй л монгол хүн гэж ондоо юм гэлээ.

               Хантай дуу аялан хутга шүүрч аваад хааг эвдэн хавирганы дээрх 3 хуруу зузаан өөхийг салган тусад нь тавиад бусдыг нь тогоо руу үйгээд

-Энэ өөхийг тусад нь давстай чанаад талхан дээр тавьж идэхэд сайхандаа гэвэл

Модчин тогоотой махан дээр байцаа ногоогоо хийж амтлаад салахын аргагүй сайхан шөл хийлээ.

Хантай хар хөлсөө асгаруулан ногоотой өтгөн шөл уух зуураа дөрвөн өндөр хавиргыг дал чөмөгтэй нь идэж барахад модчин толгой сэгсрэн шогширч жижиг гурван хавиргыг төмстэй идээд цадлаа гэв.

Мартагдашгүй сайхан хоол болов. Өндөр уулсын дунд, өтгөн ойн дунд, тохилог модон байшинд ил галтай зуухан дээр гахайн мах чанаад л, сайхан сэтгэлт модчин түүнийг дайлж, бас авралын замыг зааж өгөх болно. Гадаа амбаарт түүнийг хүссэн газарт нь хүргэх унаа бэлэн байна. Ядарч туйлдахад ойрхон очсон биед нь өсөхөөс тэжээгдсэн махан хоол жинхэнэ эрч хүч болох болно. Амьдрал гэдэг сайхан ажээ. Уржигдархан тэр үхлийн хурц хутганы ирэн дээгүүр бахардан гүйж яахаа ч мэдэхгүй туйлдаж явсан биш үү? Хорвоо хатуу ч шудрага юм. Эгэл жирийн энэ япон хүмүүс түүнд харамгүй сэтгэлээр тусалж байна. Ийм л хүмүүсийн хүчээр эх орондоо тэр эрдэнэ өвөрлөн очих болно.