Алтансvх цэргээс халагдаж ирээд удаагvй байхдаа хол, ойрын хамаатнуудаар орж гаран єдрийг єнгєрєєнє. Алтансvхийнхтэй холын хамаатны нэгэн болох Зvмбэрэлийнхээр бууснаас хойш залуу эрийн сэтгэл нэг л тогтворгvй болов.
Зvмбэрлийн том охин Цэрэнханд, Алтансvх хоёр vе тэнгийн бєгєєд нэг сургуульд, нэг ангид хамт сурч байсан хэдий ч бие биенээ гээд байдаггvй байсан нь, хожим огт єєр болно гэдгийг яахин мэдэх билээ. Гурван жил цэргийн алба хааж хайнагийн шар шиг болоод ирсэн залууг нутаг орны охид, бvсгvйчvvд шохоорхоно. Цэрэнханд нас биед хvрэхээс гадна, хэн хvний сэтгэл зvрхийг шархлуулам нэгэн болсныгхарсан мєчєєсєє л дотроо битvvхэн мєрєєдєх болсон Алтансvх аваад сууя гэхээсээ илvv vзээд алдах юмсан гэж хорхойсон бодох болсныг єєрєєс нь єєр хэн ч vл мэднэ.

Цэрэнхандыг чамгvй уран болсныг дуулсан Алтансvх, наадмаар гоёх дээлээ Цэрэнхандаар хийлгэхээр зорьж очиход цаадах нь ч татгалзсангvй. Нэг ангид бужигнаж єссєн юм болохоор бие биенээ vгээр дайрч, инээд хєєр болох зуур Алтансvх "Чи ч сайхан хvvхэн болж. Чамайг нэг vзээд алдах юмсан" гэж тоомжиргvй царайлан далд бодлоо нууж хэлэхэд тас тас хєхєрч байсан Цэрэнханд "Vгvй ер. Ингэсэн хvн vзчих вий. Би бас vзvvлчих вий дээ" гэж хэлээд єнєєх л цагаан инээдээ урсгасаар гэртээ орчих нь тэр. Алтансvх Зvмбэрэлийн гаднаас мордон гэрийн зvг явах зуураа хурдхан наадам болоосой. Гайгvй, би чамайг vзэхдээ л vзнэ дээ гэж єєрєє єєртэйгээ ярьж явав.
Удсан ч vгvй наадам болдгоороо болж, гоёж гоодсон олон наадам vзэхээр уван цуван одоцгоож байлаа. Алтансvхийг мордохоос ємнє Зvмбэрэл ирж,

-Хvv минь, тєв ороод гэр барилцаад єгєєрэй. Хэдэн хvvхэд нийлж хуушуур хийж мєнгє олох юм байх. Халуун наранд мах нь муудчихгvй бол! За за, ах нь явлаа. Нєгєє Цэрэнханд ачаа хєтєлж яваа гээд яаран одоход харин Алтансvхийн сэтгэлийн хойморт нар мандаж эхлэх нь тэр.

Алтансvх Зvмбэрэлийн ачааг гvйцэж очиход Зvмбэрэл байсангvй, харин Цэрэнханд ачаагаа хєтєлж явлаа.
-Зvмбэрэл гуай хаачаав. Сая намайг яаруулаад л мордсон.
-Хар усандаа яараад явчихалгvй хаачив гэж.
-Ингэхэд гэрээ хаа барих юм бэ?
-Наадмын талбайн хажууд.
-Тийм хол уу? Тэгэхээр шєнє манана гэсэн vг vv?
-Чамаар л мануулна даа.
-Чамтай бол ч манана шvv.
-Надаас гадна хоёр ч охин яваа. Би чамд танилцуулаад єгнєє.
-Хэрэггvй ээ. Чи л байхад болох нь тэр.

Наадмын урд єдєр наадмын талбайн хажууд хоёр ч гэр босгосон залуус, хvvхнvvд бvгд л хамжин маргаашийнхаа хоолны бэлтгэлд шамдан орох нь тэр. Цаг шєнийн 02 єнгєрч байв. Хувиараа ажлаа хийж дууссан нь унтаж уван цуван орондоо орсоор... Цэрэнханд Алтансvх хоёр л vлдлээ. Жаахан татах мах vлдсэн болохор Алтансvх Цэрэнхандыг оронд нь оруулаад vлдэхдээ,
-Би хажуугаар чинь орно шvv гэхэд цаадах нь єєдєєс нь харж муухан инээмсэглэонээ юу ч дуугарсангvй. Зєвшєєрсєн нь илт болохоор мань эр яаран ажлаа амжуулаад шууд л лааны голыг чимхэж унтраан Цэрэнхандын хажуугаар орж хэвтэхэд Цэрэнханд буруу харан хєнжлєєрєє толгойгоо тунтран хэвтэв.

Алтансvх хєнжлийнх нь завсраар гараа оруулан хєхийг нь илэх гэтэл гарыг нь чимхээд авав. Тэр хоёр хэсэг гараа ноцолдуулж улмаар залхсан бололтой. Мань эр ч єєрийн дураар хоёр хєхийг нь ээлжлэн базаж, бас хєхнийх нь толгойгоор оролдоход Цэрэнханд бєгсєн биеэрээ Алтансvхийн бие рvv шахаж єгч байлаа. Цэрэнхандын хєнжилд орсон тэрээр тvvний гарыг босоо ороолондоо хvргэх гэсэн боловч цаадах нь халуун юманд хvрч буй мэт цочин гараа хойш татна. Энэ хооронд Алтансvх хvvе гэхийн завдалгvй Цэрэнхандын дотоожийг шувт татаж хаянгаа хvчирхэг гараараа хажуулдаж хэвтсэн бvсгvйг дээш харуулан хэвтvvлээд дээр нь гарч хєлийг нь алцайлгаад, олон cap жилээр хагсаж явсан хєєрхий босоо ороолонгоо бvсгvйн нууц хаалгыг амсардуулан хvчтэй тvлхэн оруулахад Цэрэнханд єєрийн эрхгvй ёо гэж дуу алдан Алтансvхийн нуруунаас чимхээд авах нь тэр. Анх удаа нvгэл vйлдэж буй болохоор Цэрэнханд биеэ барьж аль болохоор Алтансvхийг тэвэрч, vнсэхээс болгоомжлон дур тачаал нь оргилохын хэрээр гудасныхаа захаас базална. Хэн хэн нь л хагасаж явсан нь илт, хэн нь л хагасаж явсан нь илт, нэг их удалгvй зэрэг шахам дур тавих нь тэр. Наадам болдгоороо болж, хvмvvс морь бєх харж эхний єдрєє єнгєрєєхєд Зvмбэрэл нэлээд халамцуу ирж,

-За хє, єнєєдєр Алтансvх чи гэр харж хоноорой. Энэ хэдэн охидыг эрчvvд айлгаж мэднэ. Ах нь айлд заллагатай гэж лvндэн буулгаад гарч єгєх нь тэр.

Маргаашийн хоолныхоо юмыг эрт бэлдээд дууссан болохоор бvгд л орой бvжигт явцгаах болоход Цэрэнханд гэрээ харж vлдэхээр болов. Цаад санаагаа нуусан Алтансvх,
-Ганц эмэгтэйг яаж vлдээх билээ. Хамаатан нь юм болохоор би л хамт vлдэхээс гэв.

Сумын тєвийн зvгээс хєнгєн хєгжмийн дуу тодоос тод сонсогдох нь сэтгэл хєдєлмєєр. Алтансvх,
-Хоёулаа гэрээ тvгжээд бvжигт орчихоод ирэх vv?
-Чи яваад ир. Би шаварт ойчсон шарын эзэн гэгчээр байж л байя.

-За за, би ч болилоо. Хоёулаа тусгай бvжиг хийгээд л байж байя гээд Цэрэнхандыг араас нь тэврэх гэтэл гуяных нь дотроос чимхээд авах нь тэр. Доторлуулсан эр шарлахаас биш яахав. Тэр хоёр гэр дотор хєєцєлдєж яваад лаагаа єшиглєєд унтраачихав. Гэр дотор харанхуй болсон болохоор бvсгvй ч дорхноо баригдаж vvнийг нь далимдуулан Цэрэнхандыг гэрийн хоймроор дэвссэн єргєн гудсан дээр дарж унах нь тэр.

-Хvн ирвэл яах юм бэ?
-Хэн ирдэг юм бэ?
-Нєгєєдvvл ирнэ ш дээ.
-Одоо л бvжиглэх газраа очиж байвал дээд нь.
-Гэхдээ л айгаад байна.
-Намайг байхад юунаас ч айлтгvй.

Алтансvх Цэрэнхандыг vнсэж энхрийлэх гэсэн боловч цаадах нь ер vнсvvлэхгvй байлаа. Тэгсэн атлаа дотоож руу нь явсан гарыг хорьсонгvй. Зуны хувцас гэж халаадаар халхалсан дотоожноос єєр юмгvй болохоор тайлахад vнэхээр хялбар. Бvсгvйн зулзаган хус шиг хоёр хєлийг нь яран мордсон тэрээр хvн амьтангvй эзгvй гэрт ёстой нэг санаан зоргоор эдэлж гарах нь тэр. "Аяар л даа, євдєєд байна" гэх бvсгvйн амьсгаадсан дуу нэг хэсэгтээ л тасарсангvй. Хоёр хєлийг нь дээш сайн барьсан эр аарцагныхаа ясыг хорстол балбаж байв. Энэ vед Цэрэнханд Алтансvхийн цээжээр тас тэврэн "Гоё байна. Яанаа би тавилаа. Чи хурдал л даа" гэж зєєлєн янаг дуугаар хэлнэ. Залуу тvvний vглэхийг эс тоон амьсгаадсаар бараг цаг хэртэй болж байж сая дур хvсэл нь ханаж, бvсгvйн дээр гулдайн хэвтээд єгєв. "Яасан хvнд юм бэ" гэж тvvнийг дээрээсээ хажуу тийш болгосон бvсгvй хєлсєє сэврээн хэвтэж байтал Алтансvхийн босоо ороолон дахиад л гантайтал босоод ирмэгц дахиад бvсгvйг тэврэн тvvн рvv мацах vеэр Цэрэнханд цаадуул чинь ирлээ гээд годхийн босон харайлаа. Vнэхээр хvмvvс хєєрєлдєн айсуй. Яасан ч хурдан болоод єнгєрдєг бvжиг вэ гэж дотроо дурамжхан бодож хэвттэл нєгєє хэд нь биш, харин Алтансvхийн найзууд ирэх нь тэр.

Зочид хэсэг хєєрєлдєцгєєж байгаад явахад тэдэнтэй зєрєєд бvжгэнд явсан хvмvvс ирсэн нь бас л шавар хаах нь тэр. Алтансvх хvмvvсийн сиймхийг ашиглан Цэрэнхандад нєгєє гэрт хоноё гэж хэлж vзэв.

-Vгvй чи єєрєе л тэндээ хоно.
-Эднийг унтахаар би чиний євєрт орно шvv.
-Одоо бол vгvй. Харин Дэлгэрсvрэн чамайг єчигдрєєс хойш шохоорхоод байгаа. Би та хоёрт боломж олгоод єгье.
-Юу гэсэн vг вэ?
-Адилхан л эмэгтэй хvн шvv дээ.
-Мэдэж байна. Гэхдээ л нэг...
-Олон юм ярилгvй зvvн гэрт ор. Би Дээгийг юманд явуулна. Тэр бол дохио болохоор санаа зоволтгvй. Муу ч бид хамаатан, дахин бид хоёрын хооронд юу ч болохгvй. Ингэж хэлээд Цэрэнханд том гэрт ороод явчих нь тэр.

Алтансvхийг зvvн гэрт нь тамхи баагиулан, хааяа айраг шимэн хажуулж байтал Дэлгэрсvрэн орж ирэн Цэрэнханд алчуур аваад ир гэлээ. Хаана байгаа юм бол гэж асуух зуур Алтансvх босож хаалгаа тvгжингээ "Тэр алчуур чинь би байна" гээд Дэлгэрсvрэнг тэврэн гудас руугаа зvтгэхэд харцганд шvvрvvлсэн болжмор шиг болсон бvсгvй яах ч учраа олохгvй дэмий л гараас нь мултрахыг оролдоно. Хєлєєрєє лаагаа єшиглєж унтраасан Алтансvх бvсгvйн халаадны энгэрийн товчийг тас татан улайран давшилж гарлаа.