Moderator: mgl_300
manai huu odoo 5 sartai yumaa yu uguhuu hool yamar yum uguul boloh bol helj tus bolooch
Хүүхдийн нэмэгдэл хоол бэлтгэх - 1 |
|
Хүүхдийн нэмэгдэл хоол бэлтгэх - 2 |
|
13. Төмсний нухаш Орц: дунд зэргийн төмс - нэг бүтэн, ½ Гарц: 200 гр Бэлтгэх арга: Сайн чанарын төмсийг ялган авч хүйтэн усаар шороог нь угаагаад хальсыг нимгэн цэвэрлэж дахин угааж усанд 20-25 минутын турш болтол нь чанана. Чанасан төмсөө халуунаар нь машиндаж эсвэл нухуураар нухаж нэгэн жигд болгоно. |
14. Бантан Орц: мах - 30 гр Гарц: 200 мл Бэлтгэх арга: Хальс, өөхгүй зөөлөн ширхэгтэй мах сонгон авч жижиг хярж хөшиглөх буюу 2-3 дахин машиндана. Эсвэл хөлдүү махыг үрүүрт үрж бэлтгэнэ. Лууванг арилгаж угаагаад үрүүрээр үрж жижиглэнэ. Мах, луувангаа халуун шөл буюу усанд хийж 3-4 минут буцалгана. Буцалгах явцдаа шөлний нитгэлийг хамж авна. Буцалж буй шөлөндөө бантангийн гурилын үйрмэгийг самран хийж тасралтгүй хутгаж буцалгана. Буцалгах явцдаа өндөгөө сайтар хутгаж хийнэ. Гаргах үедээ давс, жижиглэн хэрчсэн сонгиноор амтална. Хүүхдэд 6 сартайгаас нь эхлэн өгнө. |
15. Махны шөлөнд хийсэн төмсний зутан Орц: төмс дунд зэргийн - 1 бүтэн, ½ Гарц: 400 мл Бэлтгэх арга: Төмсөө хүйтэн усаар шороог нь угаагаад хальсыг арилгаж дахин угаагаад шөлөнд чанана. Чанасан төмсөө халуунаар нь сайтар нухаж шөлөндөө бага багаар хийж, зориулалтын модон хутгуураар сайтар цохиж хутгана. Дээрээс нь халуун сүүнд найруулсан өндөгний шарыг нэмж бэлэн болгоно. Өгөхдөө цөцгийн тос хийж өгнө. Хүүхдэд 6-7 сартайгаас нь эхлэн өгнө. |
16. Махны нухаш Орц: өөхгүй мах - 160 гр Гарц: 200 гр Бэлтгэх арга: Махыг багахан усанд хийж болтол нь чанана. Болсон махаа 3-4 удаа машиндаад, гурилаа сүүгээр зуурч хутгаж буцалгаад махны таташтай хольж, цөцгийн тос, давс хийж сайтар хольж хутгаад шаазан аяганд хийж аягатай нь бүлээн усан дотор тавьж 3-5 минут жигнэж ариутган бэлэн болгоно. |
17. Элэгний нухаш Орц: элэг - 80 гр Гарц: 100 гр Бэлтгэх арга: Элгийг хавтгай хэрчиж, нимгэн нарийн хэрчсэн сонгино, луувангийн хамт цөцгийн тосонд шарна. |
Эхийн сүү хүүхдэд тохирсон хамгийн тэжээллэг хоол.
Хүүхдийг 6 сар хүртэл нь эхийн сүүгээр дагнан хооллоно.
Хоолны зөвлөгөө:
1. Хүүхдийг төрөнгүүт нь эхийн хэвлий дээр тавьж цагийн дотор амлуулна.
2. Хүүхдийг зөв байрлалаар зөв амлуулна.
3. Хүүхдийг хүссэн үед нь өдөр шөнөгүй олон удаа хөхүүлнэ.
4. Хүүхдийн өсөлт, хөгжилтөнд нь хяналт тавина.
Эхийн сүү нь хүүхдийн биед шаардлагатай уураг, өөх, тос, нүүрс ус, амин дэмүүдийг хамгийн зохистой харьцаагаар агуулсан байдаг бөгөөд юугаар ч орлуулашгүй амин хүчлээр баялаг.
Эхийн сүүнд агуулагдах таурин гэдэг амин хүчил нь хүүхдийн тархи мэдрэлийн хөгжилд онц чухал ач холбогдолтой.
Халдварын эсрэг бодис агуулсан байдаг тул суулаглт өвчин болон амьсгалын замын халдвараас сэргийлнэ.
Эхийн сүү нь нялх хүүхдийн хоол боловсруулах эрхтний боловсруулан шингээх чадварт байгалиас заяагдсан сүү нь юм.
Хүүхдэд эхийн сүү орлуулагч бүтээгдэхүүн, 6 сар хүрээгүй байхад нь нэмэгдэл хоол өгөх зэрэг нь хүүхдийн хоол боловсруулах замын ходоод гэдэсний үйл ажиллагааг хямрааж хоол боловсруулах замын өвчинд өртөмтгий болгодог. Мөн эхийн сүүнээс өөр хоол өгөх нь эхийн сүүний ялгаралтыг багасгадаг.
1. Хүүхдийг төрөнгүүт нь эхийн хэвлий дээр нүцгэн биеэр нь тавьж цагийн дотор амлуул
- Төрөнгүүт ангир уургийг нь амлуулна. Ангир уураг маш өтгөн, шаргал өнгөтэй, хэмжээний хувьд маш бага ялгардаг, төрсний дараа эхний 24 цагт 24-30 мл хэмжээтэй гарах боловч энэ нь хүүхдийн хамгийн үнэт хоол тэжээл болж чаддаг.
- Хүүхдэд төрснийх нь дараа ямар нэгэн шингэн, цай, чихэртэй ус өгч болохгүй.
- Хүүхдийг төрөнгүүт эхийн хэвлий дээр нүцгэн биеэр нь тавьж эхний нэг цагийн дотор амлуулна.
Учир нь:
• Энэ үед хөхний толгой их мэдрэмтгий байдаг, хөхний өвчнөөс сэргийлнэ.
• Хөхний суваг болон толгой дахь сүү гарах нүхний бөглөрөлтийг эрт гаргана.
• Энэ үед хүүхэд харьцангуй сэргэлэн байдаг.
• Зунгаг эрт гарна.
• Эхийн цус алдалтаас сэргийлнэ
• Эх үрийн холбоо эрт бэхжинэ
2. Хүүхдийг зөв байрлуулж, зөв амлуул
- Хүүхдийг зөв тэвэрч зөв хөхүүлснээр хүүхэд сүүгээ хангалттай хөхөж чадна.
- Ээж хүүхдээ зөв хөхөж байгааг яаж мэдэх вэ?
• Хүүхдийн аманд хөхний толгой болон нөсөө бүрэн орж, гүйцэд үмхэгдсэн, хацар хонхойхгүй байна.
• Хүүхэд тайван, нэг хэвийн, удаан хөхнө.
• Хөхөх үед хэл нь хөхөө тойрон бүрээд харагдаж байх ёстой.
• Хүүхдийн хөхөө хөхөж байгаа чимээ гарахгүй, харин сүүгээ залгиж буй чимээ гарна.
• Ээж нь өөртөө аль эвтэй байдлаар (зогсоо,суугаа, хэвтээ) хөхүүлнэ.
• Ээж хэт бөхийвөл амархан ядрах тул хүүхдийн дор дэр тавьж өндөрлөж өгнө.
• Хүүхдийн бие эхийн биед сайн хүрэлцэнэ.
• Хүүхдийг эхийн бие хөх рүү харуулж тэврэнэ.
• Хүүхдийн толгой бие тэгш байна.
• Хүүхдийн эрүү, хамрын үзүүр нь ээжийн хөхөнд хүрч байна.
Хүүхэд хөхүүлэхэд тохиолдох бэрхшээлүүд, түүнээс гарах арга зам
Юу хийх хэрэгтэй вэ
Сүү багасах
1. Эрт амлуулах.
2. Эх өөрөө шингэн сайн уух.
3. Хүүхдийг зөв хөхүүлэх.
4. Ойр ойрхон хөхүүлэх
5. Угж хөхөлт хэрэглэхгүй байх.
6. Шөнө олон удаа хөхүүлэх.
7. Гадагш гарах бол сүүгээ сааж, хөргөгчинд хийж үлдээх.
Хөх өвчтэй
эсвэл хөх хавдаж
улайсан бол
Хэрэв хүүхэд хөхөө хөхөх чадвартай байвал:
1. Зөв хөхүүлэх.
2. Хоёр хөхөө хоёуланг хөхүүлэх.
3. Ойр ойрхон өдөр шөнөгүй хөхүүлэх.
4. Гадагш гарах бол сүүг сааж, хөргөгчинд хийж үлдээ.
Хэрэв хүүхэд хөхөх чадваргүй бол:
1. Хөхүүлэх оролдлогыг тасралтгүй хийх
2. Хөхөө сааж, хөхөө тойруулж зөөлөн иллэг хий.
3. Зөв байрлалаар хөхүүл.
4. Хоёр хөхөө хөхүүл.
5. Өдөр, шөнөгүй ойр ойрхон хөхүүл.
6. Эх гадагш гарах бол сүүгээ сааж үлдээ.
Хөхний толгой хагарвал
1. Хөхөө цэвэр бүлээн усаар өдөрт нэг удаа угаана. Саван, тос хэрэглэж болохгүй.
2. Зөв байрлалаар зөв хөхүүл. Толгой нь хагараагүй хөхийг эхэлж хөхүүл.
3. Хоёр хөхөө хоёуланг нь хөхүүл.
4. Хөхүүлсний дараа хөхний толгойд бага зэрэг сүү түрхэж, хөхөө ил хатаа.
Хөхний аль
нэг хэсэг нь өвчтэй
байгаа бол
1. Зөв байрлалаар хөхүүл.
2. Хоёр хөхөө хөхүүлж, хүүхэд хөхөж байх үед нь хөхөндөө зөөлөн иллэг хий.
3. Өвчингүй байгаа хөхөө эхэлж хөхүүлэх.
4. Хөхүүлэх хэцүү байгаа бол хөхөө гараар саа.
5. Хөхүүлээгүй байхдаа хөхөндөө бигнүүр тавь.
6. Өвдөлтөнд өвчин намдаах эм уу /парацетамол/
7. Хэрэв 24 цагаас дээш хугацаанд сайжрахгүй бол эмчид ханд
1. Гараа сайтар угаана.
2. Сүү хийх том амсартай цэвэр аяга бэлдэнэ.
3. Эрхий хуруугаа хөхний дээр нөсөөт хэсэгт, бусад хурууг хөхний
доор байрлуулна.
4. Цээжний хана руу чиглүүлэн хөхөн дээр зөөлөн дарна. Энэ аргаар
мөн нөсөөт хэсгийн хажуу талаас саана.
5. Хөхөө саана. Хөх саахад эмзэглэлтэй байх ёсгүй.
6. Саасан сүүг сэрүүн газар буюу хөргөгчинд хадгална.
7. Сүүг буцалгаж, халааж болохгүй. Учир нь хүүхдийг халдвараас
хамгаалах бодис нь халаалтаас болж задардаг.
8. Хөргөгчинд хийсэн бол хүүхэд хооллохоос цагийн өмнө ил гаргаж бүлээсгэнэ.
Хүүхдийг хөхүүлэх нь таны хүүхдэд хэрэгтэй гэдгийг бүү март.
• Хүүхэд хүссэн үе бүрдээ хөхөх тутам эхийн сүүний гаралт нэмэгдэнэ.
• Ээжтэйгээ сэтгэл санааны холбоотой болж, эхийн хайр ивээл нэмэгдсэнээр хүүхдийн цаашдын хүмүүжил боловсролд нөлөөлдөг.
• Зөвхөн тухайн хүүхдэд л зориулагдана.
• Хэл яриа зөв хөгжиж, хэлд хурдан орно.
• Нүдний харааны хөгжил хурдасна.
• Хүүхдийг шоовдорлох, үл тоомсорлох явдлыг багасгана.
• Эхийн сүүгээр хооллосон хүүхдийн ой тогтоомж сайн, илүү сэргэлэн хүүхэд болно.
• Угжны сүү, шил, угжны хөхөлттэй холбоотойгоор хүүхдэд тохиолдож болох өвчнөөс сэргийлнэ.
Хүүхдийг хөхүүлэх нь эхчүүдэд тустай.
• Хүүхдээ хөхүүлэхийн өмнө ихэсдэг окстоцин даавар умайн агшилтыг сайжруулж, цус алдалтыг багасгана.
• Хөхний болон өндгөвчний өмөн үү өвчнөөр өвчлөх нь бага.
• Дараагийн жирэмслэлтээс сэргийлнэ.
• Эхчүүдийн сэтгэл санааг өөдрөг байлгана.
• Ажлыг нь хөнгөвчилнө
• Хүүхдийг хөхүүлэхэд хөрөнгө хэмнэнэ.
3. Хүүхдийг хүссэн үед нь өдөр шөнөгүй хөхүүл.
- Хүүхдийг хүссэн үед нь аль болох олон удаа өдөр шөнөгүй хоногт 10-аас доошгүй удаа хөхүүлэх ба нэг хөхөө хөхүүлсний дараа нөгөө хөхөө заавал хөхүүлнэ.
- Хүүхэд цадаж хөхөхөө больтол нь хөхүүл.
- 6 сар хүртэл нь :
• Эхийн сүүнээс өөр шингэн, цай, чихэртэй ус, хоол өгөхгүй.
• Хөхүүлэх тоо болон хөхөх хугацааг хязгаарлахгүй.
• Хүүхдэд угж, хөхөлт өгч болохгүй.
- Гэхдээ 4-6 сартай хүүхдэд:
• Хөхөндөө цадаагүй шинж илэрсэн
• Жин нь зохих ёсоор нэмэгдэхгүй бол
нэмэгдэл хоол өг (6 сараас 12 сар хүртэл хүүхдийг хүснэгтэд дурьдсан хоол. Хөхүүлсний дараа нэмэгдэл хоолыг өдөрт 1-2 удаа өг.
Хүүхэд хөхөө хөхөхийг хүсч байгааг яаж мэдэх вэ?
• Амаа хөдөлгөнө, сэрнэ, хоол эрнэ, эрүү нь дагжих шинж ажиглагдана.
Шөнө хөхүүлэх ямар ач холбогдолтой вэ?
• Хүүхэд шөнө хөхөхөд сүүний гарц сайжирч хүүхдийн жин нэмэгдэнэ.
• Сүүний илчлэг сайн нэмэгдэнэ.
• Хөх чинэх нь бага болно.
• Жирэмслэхээс хамгаалахад туслана.
Хүүхдийг угжаар хооллох нь ямар муу өр дагавартай вэ?
• Бие бялдар, мэдрэл сэтгэхүйн өсөлт хөгжил хоцроно.
• Өвчлөмтгий, сул дорой, тамир тэнхээгүй.
• Хүнийг хайрлах мэдрэмж сул.
• Харшилд өртөмхий.
• Суулгалт өвчинд байнга өртөж, тураалд орно.
Эхийн сүү орлуулагч бүтээгдэхүүн ямар онцлогтой вэ?
• Хэзээ ч эхийн сүүг орлож чадахгүй.
• Ихэнх тохиолдолд үнээний сүүгээр хийдэг.
• Өндөр үнэтэй.
• Уураг, кальц, кали, натри, хлор багатай, чихэр ихтэй.
• Уураг, тосны чанраараа эхийн сүүг гүйцэж чадахгүй.
• Халдварын эсрэг бодис агуулдаггүй.
4. Хүүхдийг төрснөөс хойш өсөлтийг нь хэмжиж, хянаж бай.
Төрөх үеийн хэвийн жин 2500 граммаас дээш байдаг. Үүнээс бага бол өвөрмөц асаргаа сувилгаа шаардлагатай.
Бага жинтэй төрсөн хүүхдийг асрах /1500- 2500 гр/
• Хэрэв хүүхэд хөхөж чадаж байвал ойр ойрхон хөхүүлнэ. Хөхөж чадахгүй бол хөхний сүүг сааж дусаагуур буюу халбагаар хооллоно. (угжихгүй)
• Хүүхдийг дулаан байлгаж, эх хүүхэддээ арьсны шүргэлцээ үүсгэж биедээ тэвэрч хөхүүлнэ.
ЭМЯ, ДЭМБ, НЭМХ