|
Хvvхдийг хєхєєр хооллохын зэрэгцээ нэмэгдлээр єгч байгаа хоолыг нэмэгдэл хоол гэнэ.
Ерєнхий
Хvvхдийг эхийн хєхний сvvгээр хооллох явдал нь чухал ач холбогдолтой. Учир нь эхийн сvv нь хамгийн чухал шимт бодис болох уураг, єєх тос, нvvрс усыг хvvхдийн биед хамгийн зохистой харьцаа, хамгийн шингэцтэй хэлбэрээр агуулдаг. Эхийн сvv 200 гаруй амин дэм, эрдэс бодис агуулсан байдаг. Тиймээс эхийн сvvг юугаар ч орлуулж чадахгvй гэдгийг эрдэмтдийн судалгаа нотолжээ. Тэр нь хvvхдийн хоол тэжээлийн хэрэгцээг хангаад зогсохгvй хvvхдийн єсєлт, тєв мэдрэлийн систем, харааны хєгжлийг сайжруулдаг. Сvvлийн vед оюуны чадамжийн /IQ/ талаар их бичих болсон байна. Хєхєєр хооллосон хvvхдийн оюуны чадамж тэжээвэр хvvхдийг бодвол 8-10 vзvvлэлтээр илvv болохыг судлаачид тогтоожээ. Хєхний сvv нь хvvхдэд харшил vvсгэхгvйн дээр vргэлж шинээрээ байдаг ач холбогдолтой. Хєхєєр хооллосон хvvхдийн эрvv, хацрын булчингийн хєгжил сайн байдаг учир хэл ярианы хєгжил зєв явагдахад нєлєєлнє. Амьтны гаралтай сvv болон эхийн сvv орлуулагч бvтээгдэхvvнээр хооллосон хvvхэд шаардлагатай шим тэжээлийг бvрэн авч чаддаггvйгээс суулгалт, амьсгалын замын болон бусад євчин тусамтгай болдог нь тогтоогджээ. Хєгжиж байгаа орнуудад єнєєдєр ой хvртэлх насандаа эндэж байгаа гурван хvvхэд тутмын хоёр нь эхийн сvvгээр хооллоогvйгээс буюу холимог тэжээлтэй байснаас болдог нь ДЭМБ, НVБ-ын Хvvхдийн Сангийн судалгааны дvнгээс гарчээ. Тэжээвэр хvvхдийн дархлааны систем хєхний сvvгээр хооллосон хvvхдийнхээс сул байдаг учир жилд 1.5 сая хvvхэд халдварт євчинд єртєн эндэж байна гэсэн баримтыг ДЭМБ гаргасан байна.
Хєхvvл хvvхэд тэжээвэр хvvхдийг бодвол сульдаа євчнєєр 2, тураалаар 3, уушигны хатгаагаар 5, суулгалт євчнєєр 30 дахин цєєн євчилдєг нь эхийн сvv євчнєєс хамгаалдаг болох нь харагдаж байна. ДЭМБ-аас хvvхдийг тодорхой цагийн хуваарьгvй, хvссэн цагт нь аль болох олон удаа хєхvvлж байхыг зєвлємж болгодог. Хvvхдийг цадтал нь хєхvvлбэл эхийн сvv ойролцоогоор 3 цаг болоод шингэдэг тул эхний 3 сард 3 цагийн зайтай 7-8 удаа, 3-5 сартайд 3 цаг 30 минутын зайтай 6 удаа, 5 сартайгаас хойш 4 цагийн зайтай 5 удаа хєхvvлж байх хэрэгтэй.
Хvvхдийг нэмэгдэл хоолонд оруулахад анхаарах зvйл
Эхийн хєхний сvv хэдийгээр амин дэм, эрдэс бодисоор баялаг ч гэсэн єсєж байгаа хvvхдийн эрэлт хэрэгцээг бvрэн хангаж чаддаггvй тул илчлэг, тэжээллэг хоол нэмэгдлээр єгєх шаардлагатай болдог. Хvvхэд тураалтай бол 4-5 сартайгаас, хэвийн бойжилттой бол 5 сартайгаас, мариа ихтэй, шvvдэст эмзэгшилтэй бол 6 сартайгаас нь эхлэн нэмэгдэл хоолонд оруулах шаардлагатай. Нэмэгдэл хоолыг хvvхдэд хєхvvлэхийн ємнє шингэн, хагас шингэн, єтгєвтєр, єтгєн гэсэн дарааллаар бага багаар дасгах маягаар аль болох халбагаар єгєх нь чухал байдаг. Нэг тєрлийн хоолонд дасгасны дараа єєр єєр тєрлийн хоолонд оруулах нь зохистой бєгєєд аль болох нэр тєрлийг нь олшруулах шаардлагатай. Хvvхдийн хооллолт зохистой эсэхийг илтгэх гол vзvvлэлт бол жингийн єсєлт ба жин/єндрийн тохиромжтой харьцаа байдаг.
Нэмэгдэл хоолыг хэрхэн бэлтгэж єгєх вэ?
Нэмэгдэл хоолыг эхний vед зутан, нухаш хэлбэрээр бэлтгэж, аажимдаа нухаж, жижиглэж хэрчсэн байдлаар бэлтгэж єгнє. Хvvхдийнхээ хоолыг єєрсдєє гэртээ бэлдэх нь vнэ єртєг хямдаас гадна шим тэжээлтэй байх болно. Худалдаанд гардаг хvvхдийн бэлэн хоолнууд нь бэлтгэхэд хялбар, найдвартай хэдий ч ус, чихэр зэргийг арай илvv агуулсан байдаг.
- Хvvхдийн хоолыг бэлтгэхдээ маш нямбай байх ёстой. Учир нь насанд хvрэгчдэд євчин vvсгэж чаддаггvй бичил биетэнд нялх хvvхэд илvv мэдрэг байдаг. Иймд хоолыг бэлдэхээс ємнє сав суулга, гараа заавал угаах шаардлагатай.
- Тvvхий буюу болгоогvй хоол хvнсэнд нян агуулагдаж байдаг учир хvvхдийн хоол хvнсийг хэзээ ч тvvхий хоол хvнстэй хольж болохгvй.
- Шинэ жимс ногоог угааж цэвэрлэх, хальслах, vр яснаас нь заавал салгах хэрэгтэй
- Махыг яс, хальс, єєхнєєс нь цэвэрлэнэ
- Хvvхдийн хоолыг бэлтгэхдээ хэзээ ч ємнєх хоол хvнсний vлдэгдлийг ашиглаж болохгvй, хооллох бvрт нь шинээр бэлтгэж єгнє.
- Хоолыг усны ууранд буюу битvv жигнэж болгоно
- Болсон хоолыг заавал нухаж єгнє
- Єдєрт аль болох олон нэр тєрлийн хоолыг бэлтгэн, єдєр бvр єєр єєр хоол єгєх
- Хярж хэрчсэн буюу 2-3 дахин машиндсан махтай, ногоотой бантан, сvvтэй ногооны зутанг єгєхєєс гадна аль болох олон тєрлийн хvнсний бvтээгдэхvvн оролцуулсан хоол єгєх
- Хvvхдэд нэг удаад 250-300 гр хоол єгєх ба хєхєєр хооллодог бол нэмэгдэл хоолоор єдєрт 3 удаа, тэжээвэр бол 5 удаа хооллоно.
Хvvхдийн нэмэгдэл хоол дараах шаардлагыг хангасан байна
Тохирсон - хvvхдийн шvд ургаагvй, хоолыг зажлах чадваргvй vед шингэн, хагас шингэн, зутан, нухаш хэлбэрээр, хvvхдийн шvд ургаж, хоол боловсруулах чадвар нэмэгдэхийн хирээр хоолыг жижиглэж хэрчсэн байдлаар бэлтгэн чанаж, жигнэж боловсруулж єгнє.
Зохимжтой - хоолны найрлаганд байх уураг, єєх тос, нvvрс ус, амин дэм, эрдэс бодисууд єєр хоорондоо зохистой харьцаагаар агуулагдсан байна.
Тэжээллэг - хvvхдийн бие махбодийн єсєлт, хєгжилтєд чухал ач холбогдолтой болох амин дэм, эрдэс бодис, амьтны гаралтай уураг, vл орлох амин хvчил, ургамлын гаралтай єєх тосоор баялаг байна.
Хангалттай- нэг удаа идэх болон хоногт авах нийт хоол нь хvvхдийн нас, биеийн онцлогт тохирсон, хангалтгай хэмжээтэй байна.
Аюулгvй - хvvхдийн нэмэгдэл хоолыг шинэ, гэмтэж муудаагvй, баталгаатай хvнсний бvтээгдэхvvнээр ариун цэвэр, эрvvл ахуйн шаардлага хангасан орчинд зєв бэлтгэнэ.
Хvvхдийн хоолыг хэрхэн хадгалах вэ?
Хvvхдийн хоолыг тасалгааны температурт 2 цагаас илvv байлгаж болохгvй. Хэрэв хадгалах шаардлагатай бол аль болох хєргєгчинд буюу сэрvvн газар хийж хадгалах хэрэгтэй. Хvvхдийн хоолыг богино долгионы зууханд халаахдаа анхаарал болгоомжтой байх шаардлагатай. Учир нь богино долгионы зуух нь хоол хvнсийг жигд бус халаадаг тул нэг халбага нь бvлээн байхад дараагийн халбага хоол маш халуун байж болох тул хvvхдийн амыг тvлэх аюултай. Иймээс хvvхэддээ єгєхєєс ємнє маш сайн хутгах хэрэгтэй.
|
Маш хэрэгтэй мэдээлэл байна аа баярлалаа