Малайзад зэрлэгээр хөнөөгдсөн монгол бүсгүйн үхлийн шалтгаан тодроогүй байхад Солонгосын Гуанжу хотод амьдарч байсан нэгэн монгол охиныг хэрцгийгээр тамлаж, чармай нүцгэнээр нь модноос өлгөж, ууланд хаясан жигшүүрт хэрэг гарчээ. Одоогоор бас л таних ажиллагаа үргэлжилж байгаа юм байна. Манай сурвалжлах хэсгийг Солонгост байх үеэр энэ яриа ид тархаж, тэнд ганцаар ажиллаж амьдарч буй монгол охид, бүсгүйчүүд тун эмзэглэж хүлээж авч байсан юм.

Нутгийнхны ярьж байгаагаар тэр дундаа Гуанжуд ажилладаг монголчуудын ярьж байгаагаар талийгаач 30 орчим насны, царайлаг, Бангладеш залуутай үерхдэг, эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, Солонгост олон жил амьдарсан бүсгүй байжээ. Талийгаач бүсгүйн цогцсыг 17 хоногийн дараа нүв нүцгэн модонд дүүжлээстэй байгаагаар нь олсон байна. Анх энэ жигшүүрт хэргийн тухай Вьетнам, Хятад хүүхний цогцос уулнаас олдсон гэж шуугисан ч үнэн чанартаа монгол бүсгүй байсан нь тэнд ажилладаг нутаг нэгтнүүдийг цочролд оруулсан байсан.

Гуэнжуд ажилладаг зарим нэг эмэгтэйтэй уулзаж хэргийн талаар лавлатал “Хүн өөрийгөө шалдалж байгаад дүүжилнэ гэж байхгүй. Эндхийн хүмүүсийн ярьж байгаагаар дотуур хувцастай нь дүүжилсэн байсан гэсэн, зарим ньчармай нүцгэн дүүжлүүлсэн гээд байгаа. Цогцос ямар улсын иргэн битгий хэл ямар дүр төрхтэй хүн байсныг тогтооход ч тун хэцүү байна. Ийм аймшигтай хэрэг гарч байгаа болохоор гэрээсээ гарахаас ч айж байна. Ер нь хүний нутагт ганцаар ажиллахаар ирсэн эмэгтэйчүүд маш хэцүү байдаг. Тэднийг өдөж хоргоох, дээрэлхэх хүн мундахгүй их. Ялангуяа монгол эрчүүдтэй ам зөрөх хэрэггүй, хэрэв ам зөрж муудалцах л юм бол алуулчихсан байхад гайхах зүйлгүй, адаглаад л орой үдэш ажлаас хол байдаг гэрт ирээд хүчиндээд явчихыг хэн байг гэх билээ, тийм болохоор энд байгаа эмэгтэйчүүд үнэхээр айж, мөнхийн сэтгэл зүйн дарамттай явдаг. Өнгөтэй өөдтэй хувцас өмсөх хэцүү, дээр нь царай зүс гайгүй бол бүр ч хэцүү.

Аль болох будаг шунхгүй, хүний нүднээс далдхан, ажил гэр хоёрын хооронд явахгүй бол аюултай” гэж байсан юм. Энэ мэтээр Солонгост ажиллаж амьдарч буй монголчуудад золгүй явдал олон тохиолддогийг та бид мэдээллийн хэрэгслүүдээс үзэж байдаг. Манай сурвалжлах хэсэг Солонгост байх үеэр монголчуудын нэр холбогдсон олон хачирхалтай хэрэг гардаг болохыг олж мэдсэн юм. Дан ганц Сөүл бус хөдөө тосгонд монголчууд олноор ажилладаг аж. Ой дотор хоёр эмэгтэй жимс түүж яваад модны навчист дарагдсан хүний цогцос олжээ. Айсан хоёр бүсгүй цагдаад хандаж, хохирогч хэн болохыг таних ажиллагаа эхэлсэн байна. Ямар ч байсан Солонгос хүн биш болох нь зүс царай, өмссөн хувцаснаас нь тодорхой байсан учир цагдаа нар хавтаст хэргийг хаахыг урьтал болголгүй, холбогдох бүхий л судалгаа хийсээр байлаа.

Ингэж явсаар Монголын элчин сайдын яам руу утас цохиж консул Т.Лхагваад хандан “Та нэг хүрээд ирэхгүй юу, бид ази царайтай хүний цогцос олоод хэн гэдгийг нь таних боломжгүй байна. Энэ хүн нас бараад нэлээд хугацаа өнгөрчээ. Зүүн гаран дээрээ “ЗБ” гэсэн шивээстэй эрэгтэй хүн. Орос, Монгол үсэгтэй ойролцоо бичиж байна” гэж дуудлаа. Консулыг очтол зүүн гаран дээрээ “Зүүнбаян” гэсэн шивээстэй залуугийн цогцос байжээ. Зүүнбаян гэдэг шивээс түүнийг монгол хүн болохыг тодорхойлсон нь энэ. Гэтэл уг хэргийг нутаг нэгт монгол залуу үйлдсэн болохыг цагдаа нар хожим илрүүлжээ. Хачирхалтай нь хэрэг үйлдэгдэхээс гурван сарын өмнө гэмт хэрэгтэн ажлаасаа гарч, өөр дүүрэгт амьдрахаар явсан байсан нь цагдаа нарыг багагүй тоөрөгдүүлсэн байна.

Гэсэн хэдий ч тэднийг хоорондоо холбоотой байж, тогтмол уулзаж байсныг Солонгосын цагдаа илрүүлсэн байна. Монголчууд зуурдаар амь насаа алдахад хожимдож мэдсэн ар гэрийнхэн нь ихэнх тохиолдолд “Очиж авах боломжгүй, чандарлаад нааш явуул” гэх үүргийг Солонгосын цагдаагийн байгууллагад тулгадаг байна. Ганц цагдаа гэлтгүй Солонгосын эмнэлэгт монгол өвчтөн авахаас жаахан хаширладаг болсон мэг санагдсан-Ямар ч өвчтөнд эмчилгээ хийх үүрэг нь эмч нарт бий. Харин тэднийг хүний амь аварч, хүнд өвчнөөс аварсных нь хариуд манайхан мөнгөө өгвхрүи зугтах, монгө байхгүй гэж мэлзэх явдал түгээмэл гардаг байна. Зарим эмнэлэг иргэнийхээ төлборийг төл гэж элчин сайдын яам руу хүртэл утас цохидог гэсэн. Бас нэгэн эмгэнэлтэй хэргийн тухайд цухас дурдахаар шийдлээ.

Таван хүүхэдтэй Тамираа бүсгүй амьдралын эрхээр зуучлах товчооны шугамаар Солонгосыг зорьжээ. Ажилдаа сайн Тамираад эзэн нь сарынх нь цалинг унжилгүй өгч, ойр дотно ханддаг байжээ. Нэг өдөр Тамираа ажлынхаа хажууд байдаг таксфоноос монгол руугаа ярьчихаад эргэж хэзээ ч ажилдаа очоогүй байна. Учир нь ажил, такс.офон хоёрын хооронд байдаг цорын ганц гарцаараа гарч явтал түүнийг том машин дайрснаар амиа алджээ. Хүмүүс түргэн тусламж дуудан эмнэлэгт хүргэсэн ч Тамираа сэргэсэнгүй.

Дайрсан этгээд зугтсан ч Солонгосын цагдаа хэргийг илрүүлэхээ манай элчин сайдын яаманд амлаж, бүтэн cap гаруй хөөцөлдсөний эцэст хэрэгтнийг барьж өндөр шийтгэл оногдуулсан байна. Талийгаачийн нөхөр, хүүхэд Солонгост очиж, цогцсыг нь авах үеэр 47 сая вонн буюу 50 орчим мянган ам.долларыг даатгалын компаниас нь олгожээ. Ингээд үзэхээр өнөөдөр л илүү цалин авч байвал болоо гэсэндээ хараар ажиллах гэхийн оронд ном журам, гэрээнийхээ дагуу ажлаа хийх, тэр дундаа алхаж гишгэхдээ хүртэл анхаарал болгоомжтой байх нь тэнд ажиллаж амвдарч буй хүмүүст чухал байна.