Moderator : Ixus
Бичлэгийн тоо 14,843

baharhah MONGOL BANHAR

Уншсан 38900 vote 0 2009.06.20 18:00:12
banhar_nohoi05[1].jpg



Хүн төрлөгтөн 15 000 жилийн тэртээгээс Төв Азийн
Тэгш Өндөрлөгт нохойг /CANIS LUPUR/ /латинаар бичиж үлдээх буюу лат./
гэршүүлсэн гэдэг. Энэ нь MEZOLITHIC /лат./ үе ба хуучин чулуун зэвсгийн
үе PALEOLITHIC /лат./-ээс шинэ чулуун зэвсгийн үе NEOLITHIC /лат./-д
шилжих завсрын уе MIDDLE STONE AGE /лат./ гэдэг. Энэ үед аль хэдийнээ
орчин үеийн хүн HOMO SAPIENS /лат./ бий болж, улмаар эхийн эрхт овог
үүсэж байжээ. Галыг бол аль хэдийн (40 000-15 000 paleolitic era)
гаргах болсноор зэвсгийн төрөл сайжирч, нум сумыг хэрэглэх болсон үе.



Төв
Азийн байгаль, газар зүйн байдал, амьтан ургамлын аймаг орчин үеийн
төрхөө олсон байлаа. Мөн одоогийн Монгол нутагт мал аж ахуйн үүсвэр
тавигджээ.


Монгол угсаатан ард түмэн
нохойг гаршуулж ашиглахдаа голдуу хар, хар бараан зүсний, дөрвөн нүдтэй
гэх хөмсөг цагаан шаргал, цээж өвчүү нь цагаан буюу цагаан шаргал,
улбар шар өнгийн цээж, дөрвөн хөл нь мөн адил цагаан шаргал байхаар,
хүч тэнхээ сайтай, тэсвэртэй, өл даах чадвараар нь сонгодог байв.
Цагаан, саарал, шар, алаг зүсний нохдыг авдаггүйн учир нь тэжээвэр
малаа чоно, үнэг, ирвэс, шилуус гэх араатан амьтадтай эндүүрэлэхгүй
гэсэн бодол.


Монголчууд нохойг
голдуу харуул хамгаалалт, анч, үхэр дагагч, хоньч гэсэн чиглэлээр өсгөн
өржүүлж иржээ. Ан хийхдээ ихэнхдээ гарз үүлдрийн тайга нохойг хурдан
болохлоор нь ашиглана. Анчид нэг нас хүрч байгаа бие гүйцсэн гөлгөн
нохойг бусад дадлагатай ноходын хамт дагуулж, сургана. Учир нь бага
настай нохойн соёо гүйцэд ургаж маш хурц үзүүртэй байдаг. Бодон гахайг
араас нь хөөн гүйцэж борвийг нь тас татан унагаадаг гэдэг. Ёр нь амьтны
арьсыг нь цоо хаздаг.


Нохой голдуу
13-15 жил бую 27-30 насалдаг. Нэг жилд тэдний био ритм хоёр удаа
явагдана. Зарим хав нохой 30-аас илүү наслах ч байдаг. Дэлхий дээр
одоогоор нохойны тоо толгойг 400 сая орчим гэж эрдэмтэд таамагладаг.
Хэдий олон гөлөг төрүүлдэг боловч үхэж үрэгдэх бас их байдагтай
холбоотой.


Сайн үүлдрийн эх нохойг
маш их хүндэтгэнэ. Эзнийнх нь зөвшөөрлөөр гөлгийг нь авахдаа сайн өдөр
цагийг болзож эзэнд нь бэлэг, өглөг барицтай очиж, эх нохойнд нь хүртэл
идэш бэлэг, нууц хоол өгнө.


Хэрвээ
эм нохой өөрөө гэр хотонд ирвэл буян авчирч байх нь, эр нохой ирвэл олз
орж байх нь. гэж билэгшээн сайн асарч тэжээж, буян хурааж байна гэж
үздэг. ЖИНГЭР, ГИЧИЙ гэх үгсийг олон дахин давтах, муу ярианд холбох,
хараал болгон хэлхийг ихэд цээрлэдэг. Нохойгоо илж таалж эрхлүүлдэггүй
боловч яг эзэн хүн нь өвчүү цээжийг нь маажиж өгдөг. Энэ нь нохой эзнээ
мартахгүй болдог гэдэг хуучний домогтой. Нохойны аль ч мөч нь цээжиндээ
хүрдэггүй...


Эрдэмтэн мэргэд,
судлаачдын туурвисан орчин үеийн шинжлэх ухааны мэргэжлийн номнууд дээр
МОНГОЛ НОХОЙ гэсэн төрөл байдаггүй ч ерөнхийд нь TIBET MASTIFF /лат./
гэдэг төрөлд хамааруулдаг. Зарим улсууд БАНХАР нохойг Монгол нохой
биш, мөргөлчид Цайдамын талыг гатлаад Цастын оронд очоод буцахдаа
тэндээс сарлагыг авч ирдэг байсан. Замдаа сарлагаа алдчихгүйн тулд мөн
араатан амьтнаас хамгаалуулахын тулд энэхүү нохойгоор мануулж, Төвдөөс
хамтад нь авч ирдэг байсан гэлцэнэ. Энэ бол ташаа ойлголт!
Эртнээс
нааш энэ төрлийн нохойг Монголд БАНХАР, Хятадад ZANG' Ao /лат./,
Непалд BHOTE KUKUR /лат./ Төвдэд DO-KHYI /лат./ гэж нэрлэсээр ирсэн.
Дундад зуун эхлэх үед Энэтхэг Арабын орнууд TIGER HEAD /лат./ гэж
нэрлэж байж. Үүнтэй төстэй төрлийн нохой бол SAINT BERNARD нохой.
Түүнийг анх Гэгээн ламтан Бернард Альпын цаст өндөрлөгт хөтөч болгох
зорилгоор зохиомлоор гаргаж авсан гэдэг. Энэ нохойн эх сурвалж нь нэг
талаас TIBET MASTIFF нөгөө талаас SWISS ALP уулын нохой гэдэг. Энэ
нохойг бид нар "BEETHOVEN" гэдэг киноноос мэднэ.


БАНХАР нохойн дундаж өндөр 75-85 см, амьдын жин дундажаар 70-90кг. Зарим үед өндөр нь нэг метр, жин нь 110 кг хүрч байж.


Сайн
нохой үхлээ эзэндээ харуулдаггүй. Цаг нь болохлээр өөрөө яваад хаа
нэгэн далд газар ойчоод өгдөг. Эзэн нь мэдэж л байдаг боловч саад
хийдэггүй. Сүүлд Эзэн нь олж аваад сүүлийг нь тайрч аван дэрлүүлээд
ингэр газар хөдөөлүүлэн, хойд насандаа хүн болж төрхийг ерөөж оршуулгын
ёслол үйлддэг.


Дашрамд өгүүлхэд
эдгээр зурагнуудыг, хамт ажилладаг Америкчүүдэд үзүүлхэд ".. хар арслан
гэж байдаг юм уу? ..." гэж нэг нь бүүр дуу алдаж билээ. Харин Монголын
талаар овоо мэдлэгтэй нэг нь "... монголын байгаль цаг агаар амьтныг
ингэж өөрчлөх гэж дээ..." гэж толгой сэгсэрч байв.


 

 






 

 



 

 


 


 


 





 

 


profile HEN CH OILGOHOORGUI GAJ
                                           SETGE!
HUN BUHEN OILGOHOOR ZUW 
                                       GUITSETGE!

profile

sarmisxan...

2009.06.21 11:29:02
*.158.68.139

halit  uuriiguu  peklamddag  bnasht.............kk

anuya

2009.06.21 15:47:21
*.142.80.208

kkk......goyo goyo...........emoticon
List of Articles
Дугаар Гарчиг Нэр Datesort Уншсан
Зарлал СМАРТ УТАСНААС ГАДААД ДОТООД ГҮЙЛГЭЭГЭЭ ХИЙЦГЭЭЕ!! ХАНА БАНКНЫ АППЛИКЕЙШН МОНГОЛ ХЭЛЭЭР! [1] admin 2014-03-24 62903
Зарлал ТА СЭТГЭЛ ДҮҮРЭН ИНЭЭМСЭГЛЭЖ ЧАДДАГ УУ? HAPPINESS ШҮДНИЙ ЭМНЭЛЭГ file [9] ADVertisement 2012-05-02 185855
14843 (test)스페셜 배너 테스트 [6] [1] admin 2008-06-27 32172
14842 ХЯМД ГАР УТАС КАРТ КОМПьЮТЕР NOTEBOOK ҮНЭГҮЙ ИНТЕРНЕТ,TV ХЭРЭГТЭЙ БОЛ БИДЭНД ХАНДАНА УУ!!!!!........... УРАМШУУЛАЛТАЙ.................... [12] MGL ãèøvví 2008-06-27 28475
14841 taniltsaya [10] sanob 2008-06-27 18692
14840 tusalna-한우리외국인동자지원센타 [1] amisgal 2008-06-28 16943
14839 TENGERLEG MGL-N ZOLBOOTOI ZALUUS, BUSGUICHUUDEE SAINUU [3] jang shig 2008-06-28 18003
14838 hi file [2] yonpri 2008-06-28 16735
14837 SOLONGOSIIN IH SURGUULID /huuliin mergejleer/ MAGISTERT SURMAAR BNAA.TUSLAACH... /delgerenguig unshij tuslaach/ [4] jang shig 2008-06-28 19610
14836 buchond bair bna 2 oroo baritsa baihgui sariin 220 01086829576 [4] 001 2008-06-28 16553
14835 sain saihan uilsiin tuluu ih zuil hiih hyseltei zaluuchiin sonort........... [4] cheonan_mgl 2008-06-28 16781
14834 taniltsay. [6] boys 2008-06-28 15680
14833 XAIR GEJ YU VE? [12] redhorse 2008-06-28 19139
14832 hi zaluusaa [17] kissangel 2008-06-28 16856
14831 chat_____________________saak____________chat saakaaa 2008-06-28 9291
14830 buchond 2 oroo bair bna bairtsa baihgui, [4] 001 2008-06-28 20415
14829 hi bvsgvichvvdee taniltsaya yag odoo togos_uduu 2008-06-28 12583
14828 hi [15] husu 2008-06-29 12082
14827 setgeliin vgs chamdaa zoriulav [6] 대양 2008-06-29 18267
14826 tanilcmaar bna ermyyn 2008-06-29 11968
14825 Naiz ohintoi bolohiig hvsne ! [1] Arvaix 2008-06-29 12838
14824 zvgeeer l [3] i love mgl 2008-06-29 12983
14823 hi ansand baidag busgui tei taniltsii com 2008-06-29 11604
14822 hi eeegiiiii 2008-06-29 11138
14821 hi eeegiiiii 2008-06-29 10988
14820 ODOD salhia 2008-06-29 11206
14819 ODOD salhia 2008-06-29 12180
14818 bieyee unelegch avna [6] shinee0927 2008-06-29 17123
14817 taniltsii [14] tes 2008-06-30 12258
14816 hi Clinteastwood 2008-06-30 9611
14815 hi husel ee Clinteastwood 2008-06-30 9717
14814 hi zaluusaa [8] 967 2008-06-30 12408
14813 he he [1] enaaa 2008-06-30 11304
14812 Hi ohidoo anhaaralaa naashaa jaahan handuulna uu [1] Clinteastwood 2008-06-30 11102
14811 hi.tahiltsaya [2] bolor_bolor 2008-06-30 10799
14810 uidaj bga ohin bval msg orood ir hjkhjb 2008-06-30 9298
14809 hi almasaa 2008-06-30 9101
14808 heseg amidraya almasaa 2008-06-30 8998
14807 OROOD UZ MGL гишүүн 2008-06-30 9166
14806 Setgelee oorchilmoor bn [1] Appolon 2008-06-30 9536
14805 taniltsax oxin baival [1] buygaa 2008-06-30 10990
14804 XOCUUDIIN______chat___________________CHAT X.lexus 2008-07-01 8519
14803 hi taniltsii teebe 2008-07-01 8411
14802 hi all bvsgvichvvlee [2] sambaat 2008-07-01 9078
14801 AMIDRALD HANI BOLOH BUSGUI HAIJ BNA [3] smiledooshek 2008-07-01 11564
14800 Taniltsay ohidoo. boys 2008-07-01 7924
14799 28 s deesh nasnii emegtei hvntei taniltsanaa happy sun 2008-07-01 8056
배너신청
자생병원

배너신청