“Баабарын түүх” хэмээн олон түмэнд нэрлэгдсэн “ХХ зууны монгол, нүүдэл суудал, гарз, олз”  ном хэвлэгдсэн цагаасаа эхлэн монголын төдийгүй, гадаадын уншигчдын талархлыг хүлээсэн билээ. Орчин цагийн монголын зохиогчдын бүтээлүүд дотроос  гадаадын хамгийн олон хэлнээ орчуулагдсан бүтээл бол “Баабарын түүх” юм. Эл номыг анх Кэмбрижийн Их сургуулийн хэвлэлийн газраас эрхлэн “Вайт хорс” хэвлэлийн газар англи хэлээр нийтлүүлснээс хойш  япон, польш, франц хэлээр гарснаас гадна ойрын үед хятад, орос, герман хэлээр түгэх гэж байгаа юм.

Боннын хэвлэлийн газраас  ирэх гуравдугаар сард “Баабарын түүх”-ийн герман хэвлэлийн нээлтийг хийхээр тохироод байтал  Швейцарийн Базель хотын хамар хоолойн эмч Юрг Шлагэтэр гэгчийн зохиосон гэх “Хоёр их гүрний дундах орон: Монголын түүх” хэмээх ном гарч нэлээн асуудал үүсгэсэн байна.  Учир нь өөрийгээ “орос ба монгол хэлтэй” хэмээн тодорхойлсон энэ эрхмийн ном  “Baabar. ХХ Century Mongolia” номын  ба, бэ-гүй хуулсан орчуулга байжээ. Уг номыг “BOD” хэвлэлийн газраас гаргасан байна. Шлагэтэр өөрийн хулгайн номоо 69 еврогоор үнэлэн сайтуудад тавьсан байна. Түүний номын англи эхээс зөрөөтэй ганц юм нь эхэнд нь Д.Нацагдоржийн “Миний нутаг” шүлгийн дөрвөн мөртийг герман хэлээр ишилжээ. Боннын хэвлэлийн газар энэхүү будилаанаас болоод Баабарын номыг хэвлүүлэх ажлаа түр хугацаагаар хойшлуулах болсноо мэдэгджээ. Уг хэвлэлийн газар өөрт нь буй герман орчуулга Шлагэтэрийн орчуулгаас зөрж буйг хэлж буй учир мань эмч үүнийг бие даан орчуулаад зохиогчоор нь өөрийгөө тавьсан бололтой.  Германы монголч эрдэмтэн Сагастэрийн хэлж байгаагаар монголын түүхээр мэргэшсэн байтугай сонирхогч ийм хүнийг огт дуулаагүй гэнэ.

Нэгэн үе бид  нар л  зохиогчийн эрхийн тухай хуулийг зөрчин гадаадын ном, кино, зохиолыг хуулдаг байсан үе ийнхүү өнгөрч байгаа бололтой. Цаг үе өөр болж, гадаадынхан бидний оюуны бүтээлийг хуулдаг хулуудаг шинэ үе ирж байна. Базель хотын хамар хоолойн эмч бээр монголчуудыг  “ертөнцөөс таслагдсан, юуг нь хулуусан мэдэхгүй өнгөрөх, харанхуй бүдүүлэг хүмүүс” хэмээн басамжлан бодсон бололтой юм.

Баабар олон улсын хэмжээнд зохиогчийн эрх нь хамгаалагдсан бүтээлийг хулгайлсан этгээдтэй холбогдсон асуудлаар зохих байгуулллагуудтай хамтран ажиллахаар болсон байна.

Ж.Гангаа