"ӨРГҮЙ БОЛ БАЯН ӨВЧИНГҮЙ БОЛ ЖАРГАЛ..."
noir bulchirhaig solongosoor yuu gedeg yum be tuslaara i anduudaa!!!!!!
2007.01.19 16:47:15 (*.101.241.84)
noir bulchirhaig 췌장(the pancreas)
경동맥 chini the carotid artery buyu gureenii arteriin sudas
경동맥 chini the carotid artery buyu gureenii arteriin sudas
2007.01.20 16:47:37 (*.102.138.227)
Äîòîð ýðõòíүүäèéí òóõàé öóâðàë õè÷ýýëýýñ
" Áè ÷èíèé íîéð áóë÷èðõàé áàéíà."
Àíä ìèíü өíөөäөð íàäòàé òàíèëöñàíààð ÷è öýýæíèé áîëîîä õýâëèéí õөíäèéí áүõ ýðõòíүүäèéã ìýääýã áîëëîî ãýõýä áîëíî. Ìèíèé õóâüä áóñàä ýðõòíүүäèéí àäèë íүäýíä òóñàõóéö òîì áèø, áүð çàðèì үåä îãò àíçààðàãäàõãүé ÷ áàéæ áîëîõ þì. Èõ äóó ÷èìýý ãàðãàã÷ óóøãè, õү÷èò ìîòîð àäèë õүíãýíýã÷ çүðõèéã íàäààñ äýýãүүð ýðõòíүүä ãýæ áүү áîä. Ó÷èð íü õýí íýã íü ë үãүé áîë áүãä ë áýðõøýýëòýé òóëãàðäàã. Èéìýýñ àëäðàéõàí áèåíäýý àõàäñàí à÷ààòàé áè ÷èíü àõàí äүүñèéíõýý òөëөө, àíä íөõөð ÷èíèé òөëөө, èòãýëèéã ÷èíü õөñөðäүүëýõãүéí òөëөө àëü áàéäãààðàà õè÷ýýí àæèëëàäàã þì.
Ìèíèé áèå, õîäîîä áà 12 íóãàëàà ãýäýñíèé çàâñàðò áàéðëàõ áөãөөä “үéëäâýðëýñýí áүòýýãäýõүүí”ýý òîäîðõîé çîõèöóóëñíû äүíä, ãýäýñíèé õөíäèé ðүү îðóóëäàã þì. Ìèíèé áүòýö áîëîîä үéë àæèëëàãàà ìàø өâөðìөö øèíæ ÷àíàðòàé áàéäàã íü äîòîîä, ãàäààä ãýñýí 2 ÿëãààòàé үүðýã ãүéöýòãýäýãòýé ìèíü õîëáîîòîé áàéõ. Èíãýýä áè õèéäýã àæèë ãүéöýòãýõ үүðãүүäýýñýý òàíèëöóóëúÿ.
Þóíû өìíө áè õîîë áîëîâñðóóëàõ ïðîöåññò îðîëöîæ, õîäîîäíîîñ 12 íóãàëàà ãýäýñ ðүү èðæ áóé õîîë òýæýýëèéí áîäèñûã çàäëàõàä íýí øààðäëàãàòàé äөðâөí ôåðìåíòèéã “үéëäâýðëýäýã” þì. Òðèíñèíîãåí, õèìîòðèïñèíîãåí, àìèëàç áà ëèïàçà ãýñýí ýäãýýð ôåðìåíòүүä ìààíü íîéð áóë÷èðõàéí ñóâàã áîëîí ñàíòîðèíû ñóâàã íýðòýé íàðèéí õîîëîéãîîð 12 íóãàëàà ãýäýñ ðүү îðäîã. Äýýðõ ôåðìåíòүүäèéí ýõíèé 2 íü óóðãèéã, äàðààãèéíõ íü íүүðñ-óñíû, õàðèí ñүүëèéíõ íü өөõ òîñûã òóñ òóñ çàäàëäàã. Àìíû õөíäèéãөөñ õîäîîä ðóó øèëæñýí õîîë òýæýýëèéí áîäèñ ÿâñààð íàðèéí ãýäñýíä èðýõýä áè ôåðìåíò ÿëãàðóóëàõàà èõýñãýäýã. Өөðөөð õýëáýë õýð èõ õîîë òýæýýëèéí áîäèñ ãàäíààñ îðæ èðâýë òөäèé õýìæýýíèé ôåðìåíò ÿëãàðíà ãýñýí үã þì.
Ýíý áүõ ïðîöåññ ìàø íàðèéí õÿíàëò, çîõèîí áàéãóóëàëòòàé ÿâàãäàõ íü ÷óõàë. Ýñ òýãâýë íýãäүãýýðò ôåðìåíòүүä үðýãäýíý, õî¸ðäóãààðò ãýäýñíèé õàíàíä өөðèéãөө çàäëàõ áóþó àóòîêàòàëèç ÿâàãäàíà. Õîîë òýæýýëýýñ õàìààðàõ ôåðìåíòèéí ÿëãàðàëòûí çîõèöóóëãà ìèíèé ìýäëýýñ õàðèí äàâñàí õýðýã áàéäàã. Ýíý ïðîöåññûí õÿíàëòûã òàðõèíààñ ãàðñàí âàãóñ ìýäðýëèéí çîõèöóóëàëòààð ãýäýñíèé õàíàíä òóñãàéëàí íèéëýãæäýã ñåêðåòèí.ïàíêðåîçèìèí ãýñýí ãàðìîíóóä õàðèóöäàã. Õîîë òýæýýë íü õîäîîäíîîñ 12 íóãàëàà ãýäñýíä øèëæèõýä äýýðõ ãîðìîíóóä öóñ ðóó îðæ ýõýëíý. Èíãýýä öóñíû ýðãýëòýýð íàä ðóó èðýõýä ýñүүä ìààíü íýëýýä õýìæýýíèé óñ, áèêàðáîíàò áà õîîë áîëîâñðóóëàõ ôåðìåíòүүäèéã ÿëãàðóóëæ, ñóâãóóä íü òóñãàé çîõèöóóëàëòààð ãýäñýíä íýýãääýã.
Õîîë áîëîâñðóóëàõ ôåðìåíòүүä íü óñàí үçìèéí õîíõîðöîãòîé òөñòýé õàðàãäàõ añìóñ ýñүүäýýñ òîãòäîã áөãөөä ýäãýýð ýñүүäèéí үéë àæèëëàãààíààñ үүäýí “ãàäààä øүүðëèéí áóë÷èðõàé”, “ñóâàãò áóë÷èðõàé”, “ýêçîêðåíûé áóë÷èðõàé” ãýõ ìýòýýð íýð òîìú¸î ãàð÷ èðñýí. Ìèíèé ãîë àæèë áóþó ôåðìåíò, ãîðìîíû үéëäâýðëýë íü øүëñíèé áóë÷èðõàéãààñ øүëñ ÿëãàð÷ òîäîðõîé öîðãîîð àìíû õөíäèéä îðîõòîé èæèë ïðîöåññîîð ÿâàãääàã ãýæ îéëãîæ áîëíî. Ìèíèé õàðèóöàí ÿâóóëäàã äàðààãèéí ãîë үүðýãò àæèë áîë “äîòîîä øүүðëèéí áóë÷èðõàé”, “ñóâàããүé áóë÷èðõàé”, “ýíäîêðåíû áóë÷èðõàé” õýìýýãäýõ èíñóëèí áà ãëþêàãîí ãîðìîíóóäûã íèéëýãæүүëýõ þì. Àñèìèñ ýñèéí áөөãíөðөë äîòîð îðøèõ ëàíãåðõàíñ àðàë ãýæ íýðëýãääýã ýñèéí ãðóïïóóä íü äîòðîî À, Á ãýæ àíãèëäàã.
Ýíýõүү өâөðìөö Á ýñүүäèéí ÿëãàðóóëäàã èíñóëèí ãîðìîíîîð öóñàí äàõü ñàõàð áóþó ãëþêîçûí õýìæýý çîõèöóóëàãääàã. Èíãýõäýý èíñóëèí íü ýñүүäèéí ãëþêîçûí õýðýãëýýã íü çîõèöóóëäàã. Õîîë èäñýíèé äàðàà íүүðñ óñ ãëþêîç áîëîí çàäàð÷ òýð íü öààø öóñàíä íýâ÷ñýíýýð öóñíû ñàõàðûí õýìæýý èõýñäýã. Áèå ìàõáîäü õýâèéí àæèëëàãààòàé áàéõàä öóñíû ñàõàðûí õýìæýý 80- 120 ìã.ìë áàéõ õýðýãòýé. Õýðýâ ñàõàðûí õýìæýý äýýðõ õÿçãààðààñ õýòýðâýë áè èíñóëèíûã ýð÷èìòýé ÿëãàðóóëæ, õàðèí áàãàñâàë èíñóëèíû íèéëýãæèëòèéã áóóðóóëäàã. Èéíõүү ñàõàð áèå ìàõáîäèä ýíåðãè áîëîí àøèãëàãäàõ áîëîîä öóñàíä àãóóëàãäàõ õýìæýýãýý òîãòìîë áàðüæ áàéõàä íü áè îðîëöäîã. Үүíèé çýðýãöýý èíñóëèí íü өөõíèé ýäýä ãëþêîç õóðèìòäàãäàõ áîëîí òîñíû õү÷ëүүäèéí õóâèðëûã ýð÷èìæүүëäýã. Үүãýýð ÷ çîãñîõãүé àìèí õү÷ëүүä áóë÷èíãèéí ýäýä î÷èæ óóðãèéí íèéëýãæëèéã õóðäàñãàõ, ýëãýíä ãëþêîç õóðèìòëàãäàí ãëèêîãåíä õóâèðàõ ýäãýýð áүõ ïðîöåññóóä èíñóëèíû îðîëöîîòîé ÿâàãääàã. Á ýñүүäýä õýðýâ ãýìòýë ãàðâàë çàñàæ çàëðóóëàõàä õүíä òîìîîõîí õүíäðýë ãàðäàã íü èíñóëèíû äóòàãäàë þì. Үүíèé óðøãààð äèàáåòóñ ìåëëèòóñ áóþó áèäíèé “÷èõðèéí øèæèí” ãýæ íýðëýäýã ñàõàðûí өâ÷èí ãàð÷ èðäýã.
Õүìүүí áèäýíä ýëáýã õàíãàëóóí õîîë õүíñ çàÿàñàí ÷ òýð áүõíèéã õýìæýý òóíãààð íü òààðóóëæ õýðýãëýõ íü íýí ÷óõàë. Ýñ òýãâýýñ өäөð áүð èíñóëèíûã òàðèëãààð õýðýãëýäýã áîëíî ãýñýí үã. Áүð äààìæèðâàë ýä ýñ, ìýäðýëèéí òîãòîëöîî, öóñíû ñóäñóóäûí ãýìòýëä ÷ õүð÷ áîëîõ þì. Àíä ìèíü ýíý áүõýí ÿìàð àíõààðàë õàíäóóëàõóéö, íîöòîé áîëîõûã õàðæ áàéíà óó? Íүäýíä үë үçýãäýõ ө÷үүõýí õýäýí ýñүүäèéí ÿëãàðóóëñàí “íýã áîäèñ”áүõýë áүòýí áèå ìàõáîäèéí үéë àæèëëàãàà ìåõàíèçìûã ãýìòýýæ, õүíäýýð өâäөõөä õүðãýíý.
Ãýòýë À ýñүүäýýñ ìèíü ÿëãàðäàã ãëþêàãîí ãîðìîí íü ÿã èíñóëèíû ýñðýãýýð áóþó ýñýä íөөöëөãäñөí ñàõàðûã “÷өëөөëäөã”. Өëñөõ, õýò à÷ààëàëòàé àæèëëàõ çýðýãò öóñíû ñàõàðûí õýìæýý áàãàñäàã. Ýíý үåä ýëãýíä íөөöëөãäñөí ãëþêàãîíûã ãëþêîç áîëãîí õóâèðãàæ öóñíû ñàõàðûí õýìæýýã íýìýõýä áè îðîëöäîã.
Áөөðíèé äýýä áóë÷èðõàéíààñ ÿëãàðäàã àäðåíàëèí íýðòýé ãîðìîí íü äýýðõ ïðîöåññò ãëþêàãîíòîé õàìòðàí îðîëöäîã. Үүí÷ëýí ãëþêàãîí íü ãëèêîãåíû íèéëýãæëèéã óäààøðóóëæ, óóðãèéí çàäðàë, òîñíû ñîëèëöîîã èäýâõèæүүëäýã. Ýíý õүðòýëõ òàéëáàðëàñàí çүéëñýý òîâ÷ëîí äүãíýâýë, èíñóëèí áà ãëþêàãîí íü õàðèëöàí áèå áèåíýý õÿíàäàã áóþó ýðãýí çîõèöóóëàãäàõ ìåõàíèçìààð àæèëëàäàã ãýæ õýëæ áîëíî. Èíãýýä ýöñèéí áүëýãò áè ÷àìä îðõèæ үë áîëîõ íýãýí ñýäâèéã òàéëáàðëàÿ. Áóñàä ýðõòíүүäèéí ë àäèë áè îëîí òөðëèéí өâ÷èíä íýðâýãääýã. Ýäãýýðýýñ õàìãèéí íîöòîé íü áóþó àþóëòàé íü õөíãөí áà õүíä õýëáýðèéí үðýâñëүүä, õîðò õàâäàð ìөí êèñòà þì. ßëàíãóÿà ñïèðòèéí “óíäààã” äóðëàí õýðýãëýã÷äýä үðýâñýë àìàðõàí ÿâàãäàõ áөãөөä ôåðìåíòèéí ÿëãàðóóëàëò áóóðñíààñ õîîë òýæýýëèéí çàäðàë ìóóäàæ, óëìààð øýýñýýð өөõ, òîñ, çàäðààãүé óóðãèéí ìîëåêóëóóä ñóäàë õýëáýðýýð ÿëãàð÷ ýõýëäýã. Õîîë áîëîâñðóóëàëò àëäàãäñàíààñ ãýäýñíèé äàãàëäàõ өâ÷èí ÷ èõýñíý.
Õîðò õàâäðûí õóâüä ìàø õóðäàí ãàçàð àâäàã îíöëîãòîé áөãөөä ìåòàñòàç õèéñíèé äàðàà ÷ ãýñýí õàðàìñàëòàé íü ýìíýëýãèéí çүãýýñ àâàõ ÿìàð ÷ àðãà õýìæýý үãүé áîëñîí áàéäàã þì. Õàìãèéí àþóëòàé íü ìåòàñòàç õèéõ õүðòýë áè ÷ өөðөө õàâäðààð өâäñөíөө ìýäýýãүé áàéäàã. Õàðèí áàéäàë õүíäýð÷ áè үүðãýý áèåëүүëæ ÷àäàõãүé áîëîõîä ë ÷è àíçààð÷ ýõýëäýã. Íýãýíò àæèëëàõ ÷àäâàðãүé áîëñîí íàìàéã ÷èíèé áèåíýýñ ãàðãàí àâàõ áөãөөä èíãýñýí òîõèîëäîëä ÷è өäөð áүð, íàðèéí çààâàð õýìæýýíèé äàãóó èíñóëèí áà ïàíêðåàñûã õýðýãëýõ áîëäîã.
Ìèíèé өâ÷ëөëүүäèéã àíàãààõ òàëààð àíàãààõ óõààí èõýýõýí õү÷èí ÷àðìàéëò ãàðãàæ òîäîðõîé àìæèëòàíä ÷ õүð÷ áóéã ýíä õýëýõ õýðýãòýé. Òөñòýé ýäèéí íàéðëàãà áүõèé ýðүүë õүíýýñ íîéð áóë÷èðõàéí Á ýñүүäèéã íü ÿëãàí àâ÷ өâ÷òýé õүíä øèëæүүëýí ñóóëãàõ àðãà çàì, òóðøèëò àìæèëòòàé áîëñîí. Ãýñýí ÷ õàìãèéí ãîë íü өâ÷ëөõ íөõöөë áүðäýõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ íü õàìãèéí àìæèëòòàé, үð äүíòýé àðãà çàì áàéõ íü ãàðöààãүé áөãөөä ýöýñò íü îíöëîí äóðüäàõàä çөâõөí óóøãè ÷ áèø áè áîëîí áèäíèé àõàí äүүñò àðõè, òàìõè ìàø èõ õîðòîéãîîð íөëөөëäөã þì øүү.
" Áè ÷èíèé íîéð áóë÷èðõàé áàéíà."
Àíä ìèíü өíөөäөð íàäòàé òàíèëöñàíààð ÷è öýýæíèé áîëîîä õýâëèéí õөíäèéí áүõ ýðõòíүүäèéã ìýääýã áîëëîî ãýõýä áîëíî. Ìèíèé õóâüä áóñàä ýðõòíүүäèéí àäèë íүäýíä òóñàõóéö òîì áèø, áүð çàðèì үåä îãò àíçààðàãäàõãүé ÷ áàéæ áîëîõ þì. Èõ äóó ÷èìýý ãàðãàã÷ óóøãè, õү÷èò ìîòîð àäèë õүíãýíýã÷ çүðõèéã íàäààñ äýýãүүð ýðõòíүүä ãýæ áүү áîä. Ó÷èð íü õýí íýã íü ë үãүé áîë áүãä ë áýðõøýýëòýé òóëãàðäàã. Èéìýýñ àëäðàéõàí áèåíäýý àõàäñàí à÷ààòàé áè ÷èíü àõàí äүүñèéíõýý òөëөө, àíä íөõөð ÷èíèé òөëөө, èòãýëèéã ÷èíü õөñөðäүүëýõãүéí òөëөө àëü áàéäãààðàà õè÷ýýí àæèëëàäàã þì.
Ìèíèé áèå, õîäîîä áà 12 íóãàëàà ãýäýñíèé çàâñàðò áàéðëàõ áөãөөä “үéëäâýðëýñýí áүòýýãäýõүүí”ýý òîäîðõîé çîõèöóóëñíû äүíä, ãýäýñíèé õөíäèé ðүү îðóóëäàã þì. Ìèíèé áүòýö áîëîîä үéë àæèëëàãàà ìàø өâөðìөö øèíæ ÷àíàðòàé áàéäàã íü äîòîîä, ãàäààä ãýñýí 2 ÿëãààòàé үүðýã ãүéöýòãýäýãòýé ìèíü õîëáîîòîé áàéõ. Èíãýýä áè õèéäýã àæèë ãүéöýòãýõ үүðãүүäýýñýý òàíèëöóóëúÿ.
Þóíû өìíө áè õîîë áîëîâñðóóëàõ ïðîöåññò îðîëöîæ, õîäîîäíîîñ 12 íóãàëàà ãýäýñ ðүү èðæ áóé õîîë òýæýýëèéí áîäèñûã çàäëàõàä íýí øààðäëàãàòàé äөðâөí ôåðìåíòèéã “үéëäâýðëýäýã” þì. Òðèíñèíîãåí, õèìîòðèïñèíîãåí, àìèëàç áà ëèïàçà ãýñýí ýäãýýð ôåðìåíòүүä ìààíü íîéð áóë÷èðõàéí ñóâàã áîëîí ñàíòîðèíû ñóâàã íýðòýé íàðèéí õîîëîéãîîð 12 íóãàëàà ãýäýñ ðүү îðäîã. Äýýðõ ôåðìåíòүүäèéí ýõíèé 2 íü óóðãèéã, äàðààãèéíõ íü íүүðñ-óñíû, õàðèí ñүүëèéíõ íü өөõ òîñûã òóñ òóñ çàäàëäàã. Àìíû õөíäèéãөөñ õîäîîä ðóó øèëæñýí õîîë òýæýýëèéí áîäèñ ÿâñààð íàðèéí ãýäñýíä èðýõýä áè ôåðìåíò ÿëãàðóóëàõàà èõýñãýäýã. Өөðөөð õýëáýë õýð èõ õîîë òýæýýëèéí áîäèñ ãàäíààñ îðæ èðâýë òөäèé õýìæýýíèé ôåðìåíò ÿëãàðíà ãýñýí үã þì.
Ýíý áүõ ïðîöåññ ìàø íàðèéí õÿíàëò, çîõèîí áàéãóóëàëòòàé ÿâàãäàõ íü ÷óõàë. Ýñ òýãâýë íýãäүãýýðò ôåðìåíòүүä үðýãäýíý, õî¸ðäóãààðò ãýäýñíèé õàíàíä өөðèéãөө çàäëàõ áóþó àóòîêàòàëèç ÿâàãäàíà. Õîîë òýæýýëýýñ õàìààðàõ ôåðìåíòèéí ÿëãàðàëòûí çîõèöóóëãà ìèíèé ìýäëýýñ õàðèí äàâñàí õýðýã áàéäàã. Ýíý ïðîöåññûí õÿíàëòûã òàðõèíààñ ãàðñàí âàãóñ ìýäðýëèéí çîõèöóóëàëòààð ãýäýñíèé õàíàíä òóñãàéëàí íèéëýãæäýã ñåêðåòèí.ïàíêðåîçèìèí ãýñýí ãàðìîíóóä õàðèóöäàã. Õîîë òýæýýë íü õîäîîäíîîñ 12 íóãàëàà ãýäñýíä øèëæèõýä äýýðõ ãîðìîíóóä öóñ ðóó îðæ ýõýëíý. Èíãýýä öóñíû ýðãýëòýýð íàä ðóó èðýõýä ýñүүä ìààíü íýëýýä õýìæýýíèé óñ, áèêàðáîíàò áà õîîë áîëîâñðóóëàõ ôåðìåíòүүäèéã ÿëãàðóóëæ, ñóâãóóä íü òóñãàé çîõèöóóëàëòààð ãýäñýíä íýýãääýã.
Õîîë áîëîâñðóóëàõ ôåðìåíòүүä íü óñàí үçìèéí õîíõîðöîãòîé òөñòýé õàðàãäàõ añìóñ ýñүүäýýñ òîãòäîã áөãөөä ýäãýýð ýñүүäèéí үéë àæèëëàãààíààñ үүäýí “ãàäààä øүүðëèéí áóë÷èðõàé”, “ñóâàãò áóë÷èðõàé”, “ýêçîêðåíûé áóë÷èðõàé” ãýõ ìýòýýð íýð òîìú¸î ãàð÷ èðñýí. Ìèíèé ãîë àæèë áóþó ôåðìåíò, ãîðìîíû үéëäâýðëýë íü øүëñíèé áóë÷èðõàéãààñ øүëñ ÿëãàð÷ òîäîðõîé öîðãîîð àìíû õөíäèéä îðîõòîé èæèë ïðîöåññîîð ÿâàãääàã ãýæ îéëãîæ áîëíî. Ìèíèé õàðèóöàí ÿâóóëäàã äàðààãèéí ãîë үүðýãò àæèë áîë “äîòîîä øүүðëèéí áóë÷èðõàé”, “ñóâàããүé áóë÷èðõàé”, “ýíäîêðåíû áóë÷èðõàé” õýìýýãäýõ èíñóëèí áà ãëþêàãîí ãîðìîíóóäûã íèéëýãæүүëýõ þì. Àñèìèñ ýñèéí áөөãíөðөë äîòîð îðøèõ ëàíãåðõàíñ àðàë ãýæ íýðëýãääýã ýñèéí ãðóïïóóä íü äîòðîî À, Á ãýæ àíãèëäàã.
Ýíýõүү өâөðìөö Á ýñүүäèéí ÿëãàðóóëäàã èíñóëèí ãîðìîíîîð öóñàí äàõü ñàõàð áóþó ãëþêîçûí õýìæýý çîõèöóóëàãääàã. Èíãýõäýý èíñóëèí íü ýñүүäèéí ãëþêîçûí õýðýãëýýã íü çîõèöóóëäàã. Õîîë èäñýíèé äàðàà íүүðñ óñ ãëþêîç áîëîí çàäàð÷ òýð íü öààø öóñàíä íýâ÷ñýíýýð öóñíû ñàõàðûí õýìæýý èõýñäýã. Áèå ìàõáîäü õýâèéí àæèëëàãààòàé áàéõàä öóñíû ñàõàðûí õýìæýý 80- 120 ìã.ìë áàéõ õýðýãòýé. Õýðýâ ñàõàðûí õýìæýý äýýðõ õÿçãààðààñ õýòýðâýë áè èíñóëèíûã ýð÷èìòýé ÿëãàðóóëæ, õàðèí áàãàñâàë èíñóëèíû íèéëýãæèëòèéã áóóðóóëäàã. Èéíõүү ñàõàð áèå ìàõáîäèä ýíåðãè áîëîí àøèãëàãäàõ áîëîîä öóñàíä àãóóëàãäàõ õýìæýýãýý òîãòìîë áàðüæ áàéõàä íü áè îðîëöäîã. Үүíèé çýðýãöýý èíñóëèí íü өөõíèé ýäýä ãëþêîç õóðèìòäàãäàõ áîëîí òîñíû õү÷ëүүäèéí õóâèðëûã ýð÷èìæүүëäýã. Үүãýýð ÷ çîãñîõãүé àìèí õү÷ëүүä áóë÷èíãèéí ýäýä î÷èæ óóðãèéí íèéëýãæëèéã õóðäàñãàõ, ýëãýíä ãëþêîç õóðèìòëàãäàí ãëèêîãåíä õóâèðàõ ýäãýýð áүõ ïðîöåññóóä èíñóëèíû îðîëöîîòîé ÿâàãääàã. Á ýñүүäýä õýðýâ ãýìòýë ãàðâàë çàñàæ çàëðóóëàõàä õүíä òîìîîõîí õүíäðýë ãàðäàã íü èíñóëèíû äóòàãäàë þì. Үүíèé óðøãààð äèàáåòóñ ìåëëèòóñ áóþó áèäíèé “÷èõðèéí øèæèí” ãýæ íýðëýäýã ñàõàðûí өâ÷èí ãàð÷ èðäýã.
Õүìүүí áèäýíä ýëáýã õàíãàëóóí õîîë õүíñ çàÿàñàí ÷ òýð áүõíèéã õýìæýý òóíãààð íü òààðóóëæ õýðýãëýõ íü íýí ÷óõàë. Ýñ òýãâýýñ өäөð áүð èíñóëèíûã òàðèëãààð õýðýãëýäýã áîëíî ãýñýí үã. Áүð äààìæèðâàë ýä ýñ, ìýäðýëèéí òîãòîëöîî, öóñíû ñóäñóóäûí ãýìòýëä ÷ õүð÷ áîëîõ þì. Àíä ìèíü ýíý áүõýí ÿìàð àíõààðàë õàíäóóëàõóéö, íîöòîé áîëîõûã õàðæ áàéíà óó? Íүäýíä үë үçýãäýõ ө÷үүõýí õýäýí ýñүүäèéí ÿëãàðóóëñàí “íýã áîäèñ”áүõýë áүòýí áèå ìàõáîäèéí үéë àæèëëàãàà ìåõàíèçìûã ãýìòýýæ, õүíäýýð өâäөõөä õүðãýíý.
Ãýòýë À ýñүүäýýñ ìèíü ÿëãàðäàã ãëþêàãîí ãîðìîí íü ÿã èíñóëèíû ýñðýãýýð áóþó ýñýä íөөöëөãäñөí ñàõàðûã “÷өëөөëäөã”. Өëñөõ, õýò à÷ààëàëòàé àæèëëàõ çýðýãò öóñíû ñàõàðûí õýìæýý áàãàñäàã. Ýíý үåä ýëãýíä íөөöëөãäñөí ãëþêàãîíûã ãëþêîç áîëãîí õóâèðãàæ öóñíû ñàõàðûí õýìæýýã íýìýõýä áè îðîëöäîã.
Áөөðíèé äýýä áóë÷èðõàéíààñ ÿëãàðäàã àäðåíàëèí íýðòýé ãîðìîí íü äýýðõ ïðîöåññò ãëþêàãîíòîé õàìòðàí îðîëöäîã. Үүí÷ëýí ãëþêàãîí íü ãëèêîãåíû íèéëýãæëèéã óäààøðóóëæ, óóðãèéí çàäðàë, òîñíû ñîëèëöîîã èäýâõèæүүëäýã. Ýíý õүðòýëõ òàéëáàðëàñàí çүéëñýý òîâ÷ëîí äүãíýâýë, èíñóëèí áà ãëþêàãîí íü õàðèëöàí áèå áèåíýý õÿíàäàã áóþó ýðãýí çîõèöóóëàãäàõ ìåõàíèçìààð àæèëëàäàã ãýæ õýëæ áîëíî. Èíãýýä ýöñèéí áүëýãò áè ÷àìä îðõèæ үë áîëîõ íýãýí ñýäâèéã òàéëáàðëàÿ. Áóñàä ýðõòíүүäèéí ë àäèë áè îëîí òөðëèéí өâ÷èíä íýðâýãääýã. Ýäãýýðýýñ õàìãèéí íîöòîé íü áóþó àþóëòàé íü õөíãөí áà õүíä õýëáýðèéí үðýâñëүүä, õîðò õàâäàð ìөí êèñòà þì. ßëàíãóÿà ñïèðòèéí “óíäààã” äóðëàí õýðýãëýã÷äýä үðýâñýë àìàðõàí ÿâàãäàõ áөãөөä ôåðìåíòèéí ÿëãàðóóëàëò áóóðñíààñ õîîë òýæýýëèéí çàäðàë ìóóäàæ, óëìààð øýýñýýð өөõ, òîñ, çàäðààãүé óóðãèéí ìîëåêóëóóä ñóäàë õýëáýðýýð ÿëãàð÷ ýõýëäýã. Õîîë áîëîâñðóóëàëò àëäàãäñàíààñ ãýäýñíèé äàãàëäàõ өâ÷èí ÷ èõýñíý.
Õîðò õàâäðûí õóâüä ìàø õóðäàí ãàçàð àâäàã îíöëîãòîé áөãөөä ìåòàñòàç õèéñíèé äàðàà ÷ ãýñýí õàðàìñàëòàé íü ýìíýëýãèéí çүãýýñ àâàõ ÿìàð ÷ àðãà õýìæýý үãүé áîëñîí áàéäàã þì. Õàìãèéí àþóëòàé íü ìåòàñòàç õèéõ õүðòýë áè ÷ өөðөө õàâäðààð өâäñөíөө ìýäýýãүé áàéäàã. Õàðèí áàéäàë õүíäýð÷ áè үүðãýý áèåëүүëæ ÷àäàõãүé áîëîõîä ë ÷è àíçààð÷ ýõýëäýã. Íýãýíò àæèëëàõ ÷àäâàðãүé áîëñîí íàìàéã ÷èíèé áèåíýýñ ãàðãàí àâàõ áөãөөä èíãýñýí òîõèîëäîëä ÷è өäөð áүð, íàðèéí çààâàð õýìæýýíèé äàãóó èíñóëèí áà ïàíêðåàñûã õýðýãëýõ áîëäîã.
Ìèíèé өâ÷ëөëүүäèéã àíàãààõ òàëààð àíàãààõ óõààí èõýýõýí õү÷èí ÷àðìàéëò ãàðãàæ òîäîðõîé àìæèëòàíä ÷ õүð÷ áóéã ýíä õýëýõ õýðýãòýé. Òөñòýé ýäèéí íàéðëàãà áүõèé ýðүүë õүíýýñ íîéð áóë÷èðõàéí Á ýñүүäèéã íü ÿëãàí àâ÷ өâ÷òýé õүíä øèëæүүëýí ñóóëãàõ àðãà çàì, òóðøèëò àìæèëòòàé áîëñîí. Ãýñýí ÷ õàìãèéí ãîë íü өâ÷ëөõ íөõöөë áүðäýõýýñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ íü õàìãèéí àìæèëòòàé, үð äүíòýé àðãà çàì áàéõ íü ãàðöààãүé áөãөөä ýöýñò íü îíöëîí äóðüäàõàä çөâõөí óóøãè ÷ áèø áè áîëîí áèäíèé àõàí äүүñò àðõè, òàìõè ìàø èõ õîðòîéãîîð íөëөөëäөã þì øүү.
