Ìîíãîë óëñûí õvíèé ãàâüÿàò ýì÷, Êëèíèêèéí ïðîôåññîð, çºâëºõ òýðãvvëýõ çýðãèéí ýì÷ Á.Ávëòýíòýé ÿðèëöëàà. Òvvíòýé ÿðèëöàõ áîëñîí øàëòãààí ìààíü ìýäýýæ vð çóëáàòûí òàëààð þì.
Ñvvëèéí våä Õÿòàäûí õÿìäõàí víýòýé vð çóëáóóëäàã ýìèéã ÿëàíãóÿà îõèä ìààíü ÿìàð ÷ ýì÷èéí çààâàðãvéãýýð äóð ìýäýí õýðýãëýñíýýñ áîëæ íàñààðàà ýõ, ýýæ áàéõ ýðõýý õàñóóëàõ áîëëîî. Èíãýýä ìýðãýæëèéí ýì÷èéí ÿðèàíä òà ávõíèé àíõààðëûã õàíäóóëúÿ.

-Òàíòàé óóëçàõ ãýýä çîðüñîí øàëòãààí ìààíü ýìèéí àðãààð vð õºíäºëò èõýýð õèéñíýýð ìàø îëîí ýìýãòýé÷vvä õîõèðîõ áîëëîî ãýñýí ìýäýýëýë ãàäóóð òàðõàõ áîëñîíòîé õîëáîîòîé þì. Víýõýýð òèéì çvéë áîëæ áàéãàà þó?
-Ñvvëèéí våä ñòàòèñòèê ìýäýýëëýýð 1000 àì òºðºëòºä 234 vð õºíäºëò òîõèîëääîã ãýñýí òîî áàðèìò ãàðààä áàéãàà. Ìàíàé ýìýãòýé÷vvä åð íü èõ õýíýããvé áàéäàã øvv äýý. Ýðvvë ìýíääýý àíõààðàõ òàë äýýðýý ávð ÷ õýíýããvé. ĺíãºæ îõèí íàñàà väýýä, ýìýãòýé õví áîëæ ýõýëæ áàéõäàà õvðòýë ÿìàð çvéëèéã àíõààðàõ âý ãýäãýý ìýääýããvé. Ýõ áîëîõ öàã ìèíü áîëñîí óó, òèéì íºõöºë ávðäñýí vv ãýäãýý ýõëýýä ñàéí áîäîõ øààðäëàãàòàé. Ýìýãòýé õví íºõºðò ãàð÷, æèðýìñýëæ, vð õvvõýä òºðvvëíý ãýäýã áîë ìàø òîì õàðèóöëàãà. Ýíý õàðèóöëàãûí ºìíº ººðèé㺺 ÿàæ áýëäýõ âý ãýäãýý îéëãîîãvéãýýñ òîõèîëäëûí ÷àíàðòàé õvñýýãvé æèðýìñëýëòýíä èõ ºðòäºã. Ãîëäóó îõèä äýýð ýíý àñóóäëûã ÿðèõ, õýëýõ, çºâëºõ çvéë èõ áàéäàã. Áèäíèé õóâüä çîðèîä èðñýíä íü çºâëºãºº ºã÷, ºâ÷뺺ä èðñýíèéã íü ýì÷ëýõýýñ áóñ òýð áîëãîí õvìvvñèéí äóíä îðæ àæèëëàæ ÷àäàõãvé áàéäàã. Ñvvëèéí våä ìàíàé îõèä æèðýìñýí áîëîíãóóòàà íàéç íºõ人ñºº ÷ þìóó çàðèì íýã òàíèõ õvìvvñýýñýý äóòóó õàëüò þì ñîíñîîä ýíä òýíä ýëáýã áîë÷èõñîí Õÿòàäûí vð çóëáóóëäàã ýìèéã ýëáýã õýðýãëýñíýýð ìàø èõ àþóëä ºðòººä áàéíà. Íýã òàëààðàà ýìèéí àðãààð vð õºíäºíº ãýäýã øèíæëýõ óõààíû îëîëò þì. Õàðèí ýíý îëîëòûã ÿìàð íºõöºëä, õýíèé õÿíàëòàí äîîð, ÿìàð õóãàöààíä óóæ áàéæ vð õºíäºõ âý ãýäãýý áîäîõãvé áàéíà. Ñàðûí òýìäýã èðýõýý áàéõààð ë òýð àðãûã õýðýãëýäýã. Víýõýýð óìàé äîòðîî æèðýìñýëæ vv, ýñâýë ñàâíû ãàäóóðàà æèðýìñýëñýí vv ãýäãýý ìýäðýõãvéãýýð äóð ìýäýí óóñíààñ ìàø èõ àþóëä ºðòºõ áîëëîî. Ýìýýð vð çóëáóóëàõ íü çàéëøãvé ýì÷èéí õÿíàëòàí äîð õèéõ ¸ñòîé çvéë. Çàðèì õvìvvñ ñàðûí òýìäãèéí õÿìðàëûíõàà våä áóþó æèðýìñëýýãvé áàéõäàà õvðòýë óó÷èõäàã. Òýãýõýýð ýíý ýì íü ãàðìîíû ýì ó÷ðààñ ávð õÿìðààãààä õàÿ÷èõäàã.

-Ñàÿõàí ìàíàé íýãýí íýðòýé ýìíýëýãò òýð ýìèéã õýðýãëýñíýýð ñàâíû äîòîð òàë íü òýð ÷èãòýý èäýýë÷èõñýí ýìýãòýé èðýýä, ýì÷ íàð àìèéã íü àâðàõûí òóëä àðãàãvéí ýðõýíä ñàâûã íü àâñàí òîì ìýñ çàñàë áîëñîí ãýñýí. Víýõýýð ýíý ýì èéì àéõòàð õvíäðýëä õvðãýäýã þìóó?
-Ìàíàé ýìýãòýé÷vvä æèðýìñýí áîëñíîîñîî õîéø ýõíèé õýäýí õîíîã äîòîð óóäàã ýìèéã áàðàã õî¸ð ãóðâàí ñàðûí äàðàà óóäàã. Òýãýõýýð ýíý ýì íü íºëººëºõãvé. Çàðèì íýãä íü íºëººëñºí ÷ ávðýí ãvéöýä çóëáóóëæ ÷àäàõãvé. Çàõ äýýð ýíý ýìèéã õÿìä víýòýéãýýð çàðäàã ãýñýí. Çàõ äýýð ýì çàðæ áàéãàà õví ìýðãýæëèéíõ áóñ ó÷ðààñ çºâëºãºº ºã÷ ÷àääàããvé. Õýäýí öàãèéí äàðàà ÿìàð õýìæýýíèé öóñ ãàðàõ âý. Äàðàà íü ÿìàð ýì÷èëãýý õèéëãýõ ãýäãèéã íýã íü ÷ ávðýí ãvéöýä õýëæ ÷àäàõãvé ãýäãèéã áè ñàéí ìàäýæ áàéíà. Öóñ ãàðààä ë ÿâààä áàéäàã. Cap ãàðàí öóñ àëäààä òóéëäàà õvðýýä èðñýí õví ÷ áàéíà. Áèåèéí ýñýðãvvöýë íü ñóëðààä, ãàäíààñ áýëãèéí çàìûí õàëäâàð àâàõ ìàãàäëàë íü èõñýýä, ýöýñò íü væèë õàëäâàðòàé áîë÷èõîîä ÷ èðæ áàéíà. Ávõ äààâðóóä íü õàëäâàðëààä, õýâëèéí õºíäèé áîëîîä óìàé íü àâàõ þìãvé áîëòîëîî èäýýë÷èõñýí áàéäàã. Àìèéã àâðàõûí òóëä ýõ áàéõ ýðõèéã íü õàñààä óìàéã íü àâ÷ áàéæ àìüä vëäýýæ áàéíà. Òèéì òîõèîëäîë çºí人 ãàð÷ áàéíà. Èéì àéõòàð àþóëòàé õvíäðýëä îðäîãèéã îõèä ìààíü ìýäýõãvéãýýñ ìàø èõ õîõèð÷ áàéíà. Õóâèéí ýìíýëãvvä áîëîí çàõ äýýð ýíý ýìèéã çàðæ áàéãàà õvìvvñ ýíý ÿâäëàà äàðóéõàí çîãñîîæ, òýð ýìèéã çàðàõàà áîëèõ õýðýãòýé áàéíà.

-Àáîðòûã ýìõ çàìáàðààãvé èõýýð õèéõ áîëñíîîñ ºíººãèéí ýìýãòýé÷vväèéí ávõ ë ºâ÷ívvä vväýëòýé áàéäàã ãàäýã. Õàìãèéí õvíä ºâ÷èí íü ÿìàð ºâ÷èí áàéíà?
-Ìàø îëîí ýìýãòýé÷vvä ºíººäºð ýõ áîëîõ ýðõýý õàñóóëæ áàéíà. Ýíý ávõýí ìýäýýæ àáîðòíîîñ vväýëòýé. Õàìãèéí èõ òvãøýýæ áàéãàà íü vðãvéäýë. Æèðýìñëýõãvé áàéãàà ýìýãòýé÷vvä ÿìàð ºðºâä캺ð, ÿìàð ýìãýíýëòýé öàðàéòàé áàéäãèéã ýì÷ õvíèé õóâüä ñàéí ìýäíý. Íàäàä ºäºðò 10 ýìýãòýé õví vçvvëýõýä äîð õàÿæ 2-3 íü vðãvéäýëòýé áàéäàã. Áèä ÷àäàõ ÿäàõààðàà ººðñäèéíõºº õýìæýýíä ýì÷èëæ áàéãàà ë äàà. Çàðèì íü vð äví ºã÷ áàéíà. Çàðèì íü ºãºõãvé áàéíà. Ãàäààä äîòîîäãvé ÿâæ ºíäºð òºëºí vð ñóóëãóóëæ áàéãàà õvìvvñ ÷ áàéíà. Ýíý ávõýí àáîðòòîé øóóä õîëáîîòîé. Àìüäðàëäàà àëäàæ îíîñîí, æèðýìñýë÷èõýýä õvvõäýý àâàõóóëàõ ãýñýí îõèä èõ èðäýã. Ãýñýí ÷ áè òýäíýýñ áîëæ ë ºãâºë àíõíû õvvõäýý òºðvvë÷èõ ãýæ ãóéäàã. Çàðèì íü ãàíö óäàà vð õºíävvëýýä vðãvé áîë÷èõäîã. Ãýòýë çàðèì íü 10 óäàà vð õºíävvëýýä ÷ çvãýýð áàéäàã. Ýíý ávõýí òóõàéí õvíèé áèå îðãàíèçì, àáîðò õèéæ áàéãàà ýì÷èéí òóðøëàãà õî¸ðòîé ñàëøãvé õîëáîîòîé. Ýöýñò íü ìýðãýæèë íýãò íºõävvääýý õýëýõýä íýã òàëààðàà íºõºí vðæèõvéí òàë äýýð ñàéí þì õèéæ áàéãààä íü òàëàðõàæ ÿâäàã ÷ íºãºº òàëààðàà ÷àääàã þìàà õèéæ áàéãààñàé. ×àääàããvé þìààðàà áèòãèé îðîëäîîñîé ãýìýýð áàéíà. Vð õºíäºëò õèéíý ãýäýã òóõàéí ýì÷ýýñ ìàø èõ òóðøëàãà øààðäñàí àæèë. Ýìýãòýé÷vvääýý òóñëàæ áàéãàà íýðòýé ÷ íºãºº òàëààðàà óñ áîëîîä áàéãàà çvéë èõ àæèãëàãäàõ áîëëîî ãýäãèéã äàõèí äàõèí õýëìýýð áàéíà.

-Ýíý æèë òºðºõ ýõ÷vvä íýëýýä èõýñ÷ áàéãàà áîëîâ óó. Ó÷èð íü ãàõàé æèëä õvvõýä ãàðãàâàë ñàéí ãýõ ÿðèà ãàäóóð òàðõààä áàéãàà. Òàíä ýíý àíçààðàãäàæ áàéíà óó?
-Ýìýãòýé÷vväýý òºðººñýé ãýæ áîäñîíäîî ãàõàé æèëä õvvõýä ãàðãàõ èõ ñàéí ãýíý ëýý ãýýä ë óõóóëààä ñóóæ áàéíà. Óã íü ìàíàé ýìýãòýé÷vvä ìààíü ãóðâàí õvvõýä ãàðãà÷èõ õýðýãòýé áàéãàà þì. Äàðàà íü ººðººðºº ÿàæ ÷ òîãëîæ áîëíî øvv äýý. Ãàõàé æèëä òºðºëò åð íü èõñýõ òºëºâòýé áàéãàà. Ìîíãîëûí vðñ ºñºæ áàéâàë ñàéí ë áàéíà. Îëóóëàà áàéæ ë ìîíãîë õv÷òýé øvv äýý. Òýãæ áîäîîä íàìàéã çîðèîä èðñýíä íü òóñëààä, vð õvvõýä ãàðãàäàããvé íýãèéã íü ýì÷ëýýä, äýìæýýä ë ñóóæ áàéíà äàà.  
I want to