"ӨРГҮЙ БОЛ БАЯН ӨВЧИНГҮЙ БОЛ ЖАРГАЛ..."
Øóâóóíû òîìóó òàëààðõè
Ýíý óäàà áèä ãëîáàë ºâ÷èí ãýãäýæ áàéãàà øóâóóíû òîìóóíû òàëààð áîäèòîé, öîãö ìýäýýëëèéã xvðãýæ áàéíà. Òvvíèé èëðýõ øèíæ òýìäýã, õýðõýí õàìãààëàõ àðãûã òà ìýäýõýä èëvväýõã¿é áèç ýý.
Øóâóóíû òîìóó ãýæ þó âý?
Õví áà áóñàä àìüä îðãàíèçìóóä øèã äàëàâ÷èò àìüòäàä ÷ ãýñýí õàíèàä òóñäàã þì áàéíà. Øóâóóíû òîìóóíû 15 òºðºë áèé. Ýíý 15 òºðëèéí òîìóóíààñ ãóðàâ íü õvíä òóñäàã áºãººä ºíººäðèéí áàéäëààð äýëõèé äàõèíä ýð÷èìòýé òàðõàæ, îëîí õvíèé àìèíä õvðñýí âèðóñ íü H5N1 òºðëèéí âèðóñ þì áàéíà. Ívväëèéí øóâóóä áîëîí çýðëýã ãàëóó ýíý âèðóñèéí ãîë òýýã÷ íü áàéäàã àæýý. Ýäãýýð øóâóóä íü ºâäºõãvéãýýð âèðóñýý íýã òèâýýñ íºãºº òèâ õvðòýë îëîí ìÿíãàí êì 纺æ ÷àääàã. Øóâóóíû òîìóó ºâ÷èí íü õàíèàä øèã èëðýí, ñvðãýýð àìüäàðäàã äàëàâ÷èò àìüòäûí äóíä àñàð õóðäòàé òàðõàí îëîí øóâóóíû võëýýð äóóñäàã.
Õvìvvñò ÿàæ õàëääàã âý?
Øóâóóíû òîìóó, òóõàéí âèðóñèéã òýýæ ÿâàà áîëîí âèðóñýýð võñýí àìüòäàä ÿìàð íýãýí áàéäëààð õvðñýí õvìvvñò õàëääàã. Ýíý àìüòäûí íóñ, íóëèìñ áîëîí ºòãºíä õvðñýí õvìvvñò ìºí àäèë õàëääàã áàéíà. Âèðóñ õvíä õàëäñàíààñ õîéø 2-4 õîíîãèéí äîòîð èëýðíý.
Õvíýýñ õvíä õàëäàõ óó?
Øóâóóíû òîìóó õvíýýñ õvíä õàëääàã ýñýõèéã øèíæëýõ óõààí îäîî áîëòîë íîòîëæ ÷àäààãvé áàéíà. Ãýõäýý âèðóñ íü õóâüñàæ ººð÷ëºãäºí òàõàë ãàðàõààñ ýðäýìòýä ýìýýæ áàéãàà íü îéëãîìæòîé. Õýðâýý õàíèàä õvðñýí õvíä ýíý âèðóñ õàëäâàë õvíýýñ õvíä äàìæèæ áîëîõûã ýðäýìòýä vãvéñãýõãvé áàéíà. vvíèéã âèðóñ õîîðîíäûí ñåêñ ãýæ íýðëýäýã þì áàéíà.
Øèíæ òýìäýã íü ÿàæ èëýðäýã âý? Ãîë øèíæ òýìäýã íü õàëóóðàõ, õîîëîé ºâäºõ, õàíèàëãàõ, áèå ýâãvéðýõ çýðãýýð èëýðäýã áàéíà. ̺í ãýäýñíèé ºâäºëò, øèíãýí àëäàõ çýðýã øèíævvä õààÿà èëðýõ íü áàñ áèé àæ. Õàíèàä õvðñýí õvíòýé ÿëãààãvé áîëîâ÷ ãîë àíõààðàõ çvéë íü ºâ÷òºíèé òvvõ þì áàéíà. ªºðººð õýëáýë ºâ÷òºíèé îéðõîí äàëàâ÷èò àìüòàíä õvðñýí îéðòñîí ýñýõýýñ õàìààð÷ îíîøèëãîî òàâèãääàã þì áàéíà.
Âèðóñ àìèíä õàëòàé þó? Öàãòàà îíîøèéã íü çºâ òàâüæ ýì÷ëvvëñýí ÷ ãýñýí àìèíä õvðýõ ìàãàäëàë íü 58% áàéäàã àæ. Òèéì ó÷ðààñ òà àëü áîëîõ ºâäºõãvé áàéõ òàëààñ íü àíõààðàõ íü òóí ÷óõàë þì. Óã ºâ÷íººñ áîëæ ýìíýëýãò õvðãýãäñýí áîëîí ýíý ºâ÷íººð ºâ÷ëºãäñºí íü òîãòîîãäñîí õvìvvñèéí 58% íü àìü íàñàà àëñàí áàéíà.
Ýíý àþóë õýçýý äóóñàõ âý? Äýýðõ àñóóëòàíä òîäîðõîé õàðèóëò ºãºõ ìàø õýövv. Ýíý H5N1 òºðëèéí âèðóñ íü 20 ãðàäóñò võäýã. Öàã àãààð äóëààðàõàä óã âèðóñ íü íºëººãºº àëäàæ ýõýëäýã áàéíà. Ãýõäýý íàìàð ívväëèéí øóâóóäààð äàìæèí äàõèí äýãäýõ ìàãàäëàëòàé. Èéì ó÷ðààñ äàëàâ÷èò àìüòäûí ýñðýã àðãà õýìæýýã /âàêöèí.../ óäààí õóãàöààãààð àâ÷ õýðýãævvëáýë vð ävíä õvðíý.
Äýëõèé äàõèíûã õàìàðñàí òîì òàõàë áîëîõ àþóëòàé þó? Þóíû ºìíº øèíý àþóë ávõèé âèðóñ èëðýõ, õî¸ðäóãààðò ýíý âèðóñ õvìvvñò õàëäâàðëàõ, ãóðàâäóãààðò õvíýýñ õvíä àìàðõàí õàëääàã òîõèîëäîëä òóõàéí âèðóñ äýëõèé äàõèíûã õàìàðñàí òîì òàõàë vvñãýäýã þì áàéíà. Ýäãýýð 3 íºõöºëººñ H5N1 âèðóñò îäîîãèéí áàéäëààð 2 íü èëýð÷èõýýä áàéíà. Ñvvëèéí íºõöºë áîëîõ õvíýýñ õvíä àìàðõàí õàëäâàðëàõ ë ýíý âèðóñýýñ èëðýýãvé áàéíà. Ãýõäýý ýíý âèðóñ óñòàõãvé óäààí áàéñàí öàãò õvññýí õvñýýãvé õvíýýñ õvíä äàìæèõ ÷àäâàðûã îëæ äýëõèé äàõèíä àþóë ó÷ðóóëàõ áîëíî.
Øóâóóíû òîìóóíû âàêöèí áèé þó? Îäîîãîîð òîìóóãààñ 100 õóâü õàìãààëæ ÷àäàõ âàêöèí áàéõã¿é. Ãýõäýý H5N1 òºðëèéí òîìóóíààñ õàìãààëàõ âàêöèí ãàðãàæ àâàõààð àæèëëàæ áàéãàà.
Òàõèàíû ìàõààð õàëäâàð äàìæèõ óó? Ñàéí áîëãîæ ÷àíààãvé ìàõ vðãýëæ ìèêðîîðãàíèçì òàëààñàà ýðñäýë /ðèñê/ äàãóóëæ áàéäàã. Õàðèí áîëãîñîí òàõèàíû ìàõíààñ õvíä âèðóñ äàìæèõ ÿìàð ÷ áîëîìæãvé. Îäîîãèéí áàéäëààð ñàéí áîëãîñîí òàõèàíû ìàõíààñ õàëäâàð àâñàí íýã ÷ õví ávðòãýãäýýãvé áàéíà.
Øóâóóíû ÿëãàäàñíààñ õàëäâàð äàìæèõ óó? Øóâóóíû ÿëãàäàñíààñ âèðóñ äàìæèõ ìàãàäëàëòàé. Ívväëèéí øóâóóíû çàì äýýð àæ òºðæ áóé èðãýäýä àíõààðóóëàõàä øóâóóíû ÿëãàäàñò vöãýí ãàðààðàà õvðýõãvé áàéõûã àíõààðóóëæ áàéíà.
Âèðóñ òýýã÷ øóâóóíóóäûã ÿàõ âý? Õàìãèéí çºâ àðãà áîë ºâ÷èëñºí, ºâ÷èëñºí áàéõ ìàãàäëàëòàé øóâóóíóóäûã óñòãàõ àðãà þì. Øóâóóäûã óñòàãàëä îðóóëàõäàà êàðáîíäèîêñèòûí ãàçààð óñòãàõ íü àìüäààð íü áóëñíààñ äýýð ãýæ ¿çäýã áàéíà. Õàðèí àìüäààð íü áóëàõ õàìãèéí ìóó àðãàä òîîöîãäæýý. Óñòãàëä îðóóëñàí àìüòäûã ã¿íçãèé í¿õýíä áóëàõ, áóëñàí ãàçðûí õàâü îð÷ìûã õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýõ íü õàìãèéí ÷óõàë.
Âèðóñ çóíû óëèðàëä võýõ vv? Ýíý âèðóñ íü õvéòýíä äóðòàé âèðóñ þì. Âèðóñ íü +56 ãðàäóñò 3 öàã, +60 ãðàäóñò 30 ìèíóò òýñäýã þì áàéíà. Âèðóñ 22 ãðàäóñûí óñàíä 4 ºäºð, 0 ãðàäóñò 30 èëvv õîíîã àìüäðàõ ÷àäâàðòàé áàéäàã þì áàéíà.
Ýíý óäàà áèä ãëîáàë ºâ÷èí ãýãäýæ áàéãàà øóâóóíû òîìóóíû òàëààð áîäèòîé, öîãö ìýäýýëëèéã xvðãýæ áàéíà. Òvvíèé èëðýõ øèíæ òýìäýã, õýðõýí õàìãààëàõ àðãûã òà ìýäýõýä èëvväýõã¿é áèç ýý.
Øóâóóíû òîìóó ãýæ þó âý?
Õví áà áóñàä àìüä îðãàíèçìóóä øèã äàëàâ÷èò àìüòäàä ÷ ãýñýí õàíèàä òóñäàã þì áàéíà. Øóâóóíû òîìóóíû 15 òºðºë áèé. Ýíý 15 òºðëèéí òîìóóíààñ ãóðàâ íü õvíä òóñäàã áºãººä ºíººäðèéí áàéäëààð äýëõèé äàõèíä ýð÷èìòýé òàðõàæ, îëîí õvíèé àìèíä õvðñýí âèðóñ íü H5N1 òºðëèéí âèðóñ þì áàéíà. Ívväëèéí øóâóóä áîëîí çýðëýã ãàëóó ýíý âèðóñèéí ãîë òýýã÷ íü áàéäàã àæýý. Ýäãýýð øóâóóä íü ºâäºõãvéãýýð âèðóñýý íýã òèâýýñ íºãºº òèâ õvðòýë îëîí ìÿíãàí êì 纺æ ÷àääàã. Øóâóóíû òîìóó ºâ÷èí íü õàíèàä øèã èëðýí, ñvðãýýð àìüäàðäàã äàëàâ÷èò àìüòäûí äóíä àñàð õóðäòàé òàðõàí îëîí øóâóóíû võëýýð äóóñäàã.
Õvìvvñò ÿàæ õàëääàã âý?
Øóâóóíû òîìóó, òóõàéí âèðóñèéã òýýæ ÿâàà áîëîí âèðóñýýð võñýí àìüòäàä ÿìàð íýãýí áàéäëààð õvðñýí õvìvvñò õàëääàã. Ýíý àìüòäûí íóñ, íóëèìñ áîëîí ºòãºíä õvðñýí õvìvvñò ìºí àäèë õàëääàã áàéíà. Âèðóñ õvíä õàëäñàíààñ õîéø 2-4 õîíîãèéí äîòîð èëýðíý.
Õvíýýñ õvíä õàëäàõ óó?
Øóâóóíû òîìóó õvíýýñ õvíä õàëääàã ýñýõèéã øèíæëýõ óõààí îäîî áîëòîë íîòîëæ ÷àäààãvé áàéíà. Ãýõäýý âèðóñ íü õóâüñàæ ººð÷ëºãäºí òàõàë ãàðàõààñ ýðäýìòýä ýìýýæ áàéãàà íü îéëãîìæòîé. Õýðâýý õàíèàä õvðñýí õvíä ýíý âèðóñ õàëäâàë õvíýýñ õvíä äàìæèæ áîëîõûã ýðäýìòýä vãvéñãýõãvé áàéíà. vvíèéã âèðóñ õîîðîíäûí ñåêñ ãýæ íýðëýäýã þì áàéíà.
Øèíæ òýìäýã íü ÿàæ èëýðäýã âý? Ãîë øèíæ òýìäýã íü õàëóóðàõ, õîîëîé ºâäºõ, õàíèàëãàõ, áèå ýâãvéðýõ çýðãýýð èëýðäýã áàéíà. ̺í ãýäýñíèé ºâäºëò, øèíãýí àëäàõ çýðýã øèíævvä õààÿà èëðýõ íü áàñ áèé àæ. Õàíèàä õvðñýí õvíòýé ÿëãààãvé áîëîâ÷ ãîë àíõààðàõ çvéë íü ºâ÷òºíèé òvvõ þì áàéíà. ªºðººð õýëáýë ºâ÷òºíèé îéðõîí äàëàâ÷èò àìüòàíä õvðñýí îéðòñîí ýñýõýýñ õàìààð÷ îíîøèëãîî òàâèãääàã þì áàéíà.
Âèðóñ àìèíä õàëòàé þó? Öàãòàà îíîøèéã íü çºâ òàâüæ ýì÷ëvvëñýí ÷ ãýñýí àìèíä õvðýõ ìàãàäëàë íü 58% áàéäàã àæ. Òèéì ó÷ðààñ òà àëü áîëîõ ºâäºõãvé áàéõ òàëààñ íü àíõààðàõ íü òóí ÷óõàë þì. Óã ºâ÷íººñ áîëæ ýìíýëýãò õvðãýãäñýí áîëîí ýíý ºâ÷íººð ºâ÷ëºãäñºí íü òîãòîîãäñîí õvìvvñèéí 58% íü àìü íàñàà àëñàí áàéíà.
Ýíý àþóë õýçýý äóóñàõ âý? Äýýðõ àñóóëòàíä òîäîðõîé õàðèóëò ºãºõ ìàø õýövv. Ýíý H5N1 òºðëèéí âèðóñ íü 20 ãðàäóñò võäýã. Öàã àãààð äóëààðàõàä óã âèðóñ íü íºëººãºº àëäàæ ýõýëäýã áàéíà. Ãýõäýý íàìàð ívväëèéí øóâóóäààð äàìæèí äàõèí äýãäýõ ìàãàäëàëòàé. Èéì ó÷ðààñ äàëàâ÷èò àìüòäûí ýñðýã àðãà õýìæýýã /âàêöèí.../ óäààí õóãàöààãààð àâ÷ õýðýãævvëáýë vð ävíä õvðíý.
Äýëõèé äàõèíûã õàìàðñàí òîì òàõàë áîëîõ àþóëòàé þó? Þóíû ºìíº øèíý àþóë ávõèé âèðóñ èëðýõ, õî¸ðäóãààðò ýíý âèðóñ õvìvvñò õàëäâàðëàõ, ãóðàâäóãààðò õvíýýñ õvíä àìàðõàí õàëääàã òîõèîëäîëä òóõàéí âèðóñ äýëõèé äàõèíûã õàìàðñàí òîì òàõàë vvñãýäýã þì áàéíà. Ýäãýýð 3 íºõöºëººñ H5N1 âèðóñò îäîîãèéí áàéäëààð 2 íü èëýð÷èõýýä áàéíà. Ñvvëèéí íºõöºë áîëîõ õvíýýñ õvíä àìàðõàí õàëäâàðëàõ ë ýíý âèðóñýýñ èëðýýãvé áàéíà. Ãýõäýý ýíý âèðóñ óñòàõãvé óäààí áàéñàí öàãò õvññýí õvñýýãvé õvíýýñ õvíä äàìæèõ ÷àäâàðûã îëæ äýëõèé äàõèíä àþóë ó÷ðóóëàõ áîëíî.
Øóâóóíû òîìóóíû âàêöèí áèé þó? Îäîîãîîð òîìóóãààñ 100 õóâü õàìãààëæ ÷àäàõ âàêöèí áàéõã¿é. Ãýõäýý H5N1 òºðëèéí òîìóóíààñ õàìãààëàõ âàêöèí ãàðãàæ àâàõààð àæèëëàæ áàéãàà.
Òàõèàíû ìàõààð õàëäâàð äàìæèõ óó? Ñàéí áîëãîæ ÷àíààãvé ìàõ vðãýëæ ìèêðîîðãàíèçì òàëààñàà ýðñäýë /ðèñê/ äàãóóëæ áàéäàã. Õàðèí áîëãîñîí òàõèàíû ìàõíààñ õvíä âèðóñ äàìæèõ ÿìàð ÷ áîëîìæãvé. Îäîîãèéí áàéäëààð ñàéí áîëãîñîí òàõèàíû ìàõíààñ õàëäâàð àâñàí íýã ÷ õví ávðòãýãäýýãvé áàéíà.
Øóâóóíû ÿëãàäàñíààñ õàëäâàð äàìæèõ óó? Øóâóóíû ÿëãàäàñíààñ âèðóñ äàìæèõ ìàãàäëàëòàé. Ívväëèéí øóâóóíû çàì äýýð àæ òºðæ áóé èðãýäýä àíõààðóóëàõàä øóâóóíû ÿëãàäàñò vöãýí ãàðààðàà õvðýõãvé áàéõûã àíõààðóóëæ áàéíà.
Âèðóñ òýýã÷ øóâóóíóóäûã ÿàõ âý? Õàìãèéí çºâ àðãà áîë ºâ÷èëñºí, ºâ÷èëñºí áàéõ ìàãàäëàëòàé øóâóóíóóäûã óñòãàõ àðãà þì. Øóâóóäûã óñòàãàëä îðóóëàõäàà êàðáîíäèîêñèòûí ãàçààð óñòãàõ íü àìüäààð íü áóëñíààñ äýýð ãýæ ¿çäýã áàéíà. Õàðèí àìüäààð íü áóëàõ õàìãèéí ìóó àðãàä òîîöîãäæýý. Óñòãàëä îðóóëñàí àìüòäûã ã¿íçãèé í¿õýíä áóëàõ, áóëñàí ãàçðûí õàâü îð÷ìûã õàëäâàðã¿éæ¿¿ëýõ íü õàìãèéí ÷óõàë.
Âèðóñ çóíû óëèðàëä võýõ vv? Ýíý âèðóñ íü õvéòýíä äóðòàé âèðóñ þì. Âèðóñ íü +56 ãðàäóñò 3 öàã, +60 ãðàäóñò 30 ìèíóò òýñäýã þì áàéíà. Âèðóñ 22 ãðàäóñûí óñàíä 4 ºäºð, 0 ãðàäóñò 30 èëvv õîíîã àìüäðàõ ÷àäâàðòàé áàéäàã þì áàéíà.
