Бичлэгийн тоо 3,329

Зөвлөлт-Финляндын дайн

Уншсан 3129 vote 0 2016.05.25 16:09:36

Зөвлөлт-Финляндын дайн


Энэ дайныг “Өвлийн дайн” ч гэж нэрлэдэг. Энэ дайнд ЗХУ түрэмгийлэгчээр оролцсон бөгөөд Герман-Зөвлөлтийн гэрээний дагуу Финляндын нутгийг ЗХУ авахаар заажээ. ЗХУ Карельскийн хүзүүвч, Ханко хойг, Прибалтикийн чиглэлээр Финлянд руу довтлов. 1939 оны 11-р сарын 26-нд ЗХУ Финляндтай дипломат харилцаага тасалжээ.
Финляндыг богино хугацаанд эзлэн авах гэсэн ЗХУ-ын оролдлого эхнээсээ л бүтэлгүйтэж эхлэв. Финляндын манергеймийн хамгаалалт гэж байсан бөгөөд хүчин чадлаараа Мажиногийн шугамын хаана нь ч хүрэхгүй боловч маш сайн эсэргүүцэж байв. Мэдээж хэрэг Зөвлөлтийн суртал ухуулга дайсны хүчийг дөвийлгөж байсан юм.
Финлянд улс “Мянган нуурын орон” хэмээн алдаршсан бөгөөд газар нутгийн энэ өвөрмөц байдал нь Oросуудыг давшихад саад болж байв. 21 хоногийн дотор Финляндыг эзэлнэ гэсэн Оросуудын төлөвлөгөө нурж 3 долоо хоногийн дараа гэхэд Финляндын хориглолтын эхний зурвасыг л сэтэлж чадсан байна. 1939 оны 12-р сарын 21 гэхэд ЗХУ-ын улаан армийн давшилт зогссон байна. Мөн Ладога нуурын чиглэлээр хийсэн Улаан армийн довтолгоонууд нь тасалджээ. ЗХУ-ын улаан армийн 2 дивиз Финляндын партизануудад бүслэгдэж бут цохиулжээ. Өвлийн дайны үед Зөвлөлтийн улаан арми 5 дивизээ алдсан юм.
1940 оны 2-р сарын 1-нд Улаан арми дахин давшилтад оров. Карелийн хүзүүвчээр хийсэн улаан армийн давшилт бас л баахан бүтэлгүйтэв. Финляндчууд их бууны тоогоор хамаагүй цөөхөн байсан боловч бараг сум бүр нь байндаа тусаж байжээ. харин Оросууд Маненгеймийн бэхлэлт рүү 12000 их бууны сумаар буудсан боловч төдийлөн сүйд хийж чадаагүй байна. 2-р сарын 14-нд Суммын бэхлэлтийг Оросууд эзэлж, улмаар Финляндуудыг ухрааж чаджээ. Финляндууд ухрахаас өөр арга байсангүй, фронтын хүчээ хуваагдахаас болгоомжлон ухарчээ. Финляндууд хэд хэдэн тулалдаанд ялсан боловч энэ нь дайны явцад нөлөөлж чадсангүй.
1940 оны хавар Англи-Францын арми Германы эсрэг бүрэн хэмжээний байлдааны ажиллагаа явуулж байгааг харсан Cталин энэхүү боломжийг ашиглан Германы армид цохилт өгч Зүүн болон Төв Европыг эзлэх бодолтой байжээ. үүний тулд түүнд Финлянд хэрэгтэй байсан юм. Гэтэл Оросууд Финлянд дээр гацсан бөгөөд Германы арми тэднийг шоолж байв. Зохион байгуулалт муутай, замбараагүй, удаан, сахилга бат муутай байгаа нь Германуудын хувьд Орос руу довтлох зоригийг нь хурцалж өгсөн байна.
1939 оны намар Англи-Францууд сайн дурын армиа Скандинавт буулгаж Оросын эсрэг арга хэмжээ аван финляндад туслахыг хүсч байсан боловч Шведийн засгийн газар нутаг дээгүүрээ холбоотны хүчнийг дамжин өнгөрүүлэхийг зөвшөөрөхгүй байв. Швед улс төвийг сахиж байсан бөгөөд дайны үед аль ч талыг баримтлахгүй, харин Зөвлөлт-Финляндыг найрамдахад зуучлах тухай саналаа мэдэгджээ.
Зөвлөлтийн зүгээс Финляндад шаардлагаа тавьжээ. Ханко хойгийг Орост 30 жилийн хугацаанд ашиглах, Карелийн хүзүүвчийг ЗХУ-д өгөх, Выборг, Сортавал мужуудыг Орост өгөх, мөн Финний буланг Орост ашиглуулах талаар шардалагаа тулгажээ. Энэ гэрээ нь үндсэндээ 1721 онд өндөрлөсөн Умардын дайны дараа Швед-Оросын гэрээтэй төстэй байв.
Финляндууд татгалзсан учраас Оросууд дайралтаа үргэлжлүүлж, Выборгийг дайрч, Кекльсгольм, Вуоксын зүг Финляндын армийг шахав. 1940 оны 3-р сарын 4-нд Выборг Оросуудад эзлэгдэв. Энэ үед Швед, Германы зүгээс Финляндад Оросуудтай найрамдахыг шаардаж шахах болов. Учир нь Германуудын хувьд Скандинавын хойгт Англи-Францын цэрэг буух нь аюултай байв. Хэрвээ Английн цэрэг Скандинавт газардвал Германууд Шведээс авдаг төмрийн нөөцөөсөө салах байлаа.
Швед, Герман, Оросын шаардлагын дагуу Финляндууд Москвад найрамдлын гэрээ байгуулжээ. Тус гэрээ Финляндуудын хувьд гутамшиг байв. Карелийн хүзүүвч, Выборг, Финний булан арлуудын хамт, Ладога нуур, Кельсголльм хот, Сортавала хотууд Оросын мэдэлд шилжив. Харин Оросуудад эзлэгдсэн Петсамо хотыг Финляндад эргүүлэн өгчээ. Ханко хойгийг 30 жилийн хугацаанд Оросуудад ашиглуулахаар болов. Карелийн хүзүүвчийн нутгийг сүүлд нь буюу 1940 оны 3-р сарын 31-нд Карело-Финны БНУ хэмээн зарлаж ЗХУ-ын бүрэлдэхүүнд нэгтгэжээ.
Өвлийн дайнд Улаан арми асар их хохирол амссан юм. 1939-40 оны хооронд Финляндад байлдаж байсан Оросын 170000 цэрэг амь үрэгдэж, 5000 орчим Оросууд олзлогдсон. Шархадсан, амь үрэгдсэн, олзлогдсон, сураггүй алга болсон Орос цэргийн тоо нийтдээ хагас сая хүрнэ. Оросууд 1500 орчим танкаа алдсан бол Финляндчууд 27 танк, 67 онгоцоо алджээ. Оросууд 522 онгоцоо алджээ.
Финляндчуудын хохирол харьцангуй бага: 23000 цэрэг алагдсан, 1023 энгийн иргэнээ алдсан, энэ дайнд Шведүүд мөн 8000 орчим сайн дурын цэргүүдээ алдсан байна.
Зөвлөлт-Финляндын буюу Өвлийн дайны дараа Финлянд улс Германы холбоотон болж Оросын эсрэг дайнд оржээ. Финляндаас булаан авсан газар нутаг стратегийн хувьд Оросуудад ямар ч нэмэр болсонгүй. Германууд ЗХУ-руу дайрсны дараа Финляндууд алдсан газраа эргүүлэн авсан юм.
Дайны дараа ч гэсэн ЗХУ Финляндын эсрэг байлдааны ажиллагаа явуулсан боловч амжилт олоогүй юм. Финляндчууд баатарлагаар тулалдаж тусгаар тогтнолоо хамгаалж чадсан боловч хил орчмын зарим газраа алдсан байна.

Эх сурвалж:

Б. И. Соколов. "100 великих войн"

Холбоотой бичлэг :
http://www.mglclub.com/9128601/ffa/trackback
List of Articles
Дугаар Гарчиг Date Уншсан
3249 Швед улс бүхэл бүтэн хотоо нүүлгэн шилжүүлэх гэж байна 2016-05-25 3071
» Зөвлөлт-Финляндын дайн 2016-05-25 3129
3247 АСЕМ-ын уулзалт бидэнд хэдий хэмжээний ӨР ҮЛДЭЭХ бол? 2016-05-24 2893
3246 Канадад албан ёсоор ажиллах амьдрах гарц нээгдлээ 2016-05-24 2947
3245 Цагаан хоолтнууд хүчтэй байдгийг батлахаар Эверестэд авирч яваад нас баржээ 2016-05-24 2997
3244 Дарангуйлагчдын хүүхдүүд хаана явна вэ? 2016-05-23 2767
3243 Энэ хайр уу? 2016-05-23 2890
3242 Гэр бүлийн маргаанаас үүдэж хүний амь бүрэлгэж цогцсыг нь шатаасан байжээ 2016-05-23 3026
3241 Хилээр цогцос нэвтрүүлэхийг завджээ 2016-05-20 3604
3240 ОХУ-ын цэргийн сонин, содон зэр, зэвсэг 2016-05-20 2968
3239 Леброн Жэймс Nike-аас тэрбумыг салгав 2016-05-20 3169
3238 Филиппиний Ерөнхийлөгчөөр 71 настай “Шийтгэгч” хочит Родриго сонгогдох нь тодорхой болов 2016-05-19 3315
3237 Цогцсоос ДНК-ийн шинжилгээ авч, Техас дахь лабораторид хүргүүлжээ 2016-05-19 2841
3236 Ц.Элбэгдорж: Монголд боловсруулсан ч хил дээр хураагддаг бүтээгдэхүүнийг Солонгосын хилээр оруулдаг болно 2016-05-19 2759
3235 Шоронгоос гайхалтай амьд үлдсэн АНУ-ын холын зайн гүйгч Луйс Замберини 2016-05-10 3288
3234 Танилц: Хотын даргын хүү оффшор данстай байжээ 2016-05-10 3204
3233 С.Керри улирлын MVP боллоо 2016-05-10 2982
3232 Монголын уран нугараач охид 2016-05-09 3405
3231 Буруу хооллолтын тухай аймшигт баримтууд 2016-05-09 3168
3230 Японы хамгийн сүүлийн нинжа 2016-05-09 3153
배너신청
자생병원

배너신청